ANALYSE VAN HET NIEUWS: Stemmen die de leer van de Kerk ondersteunen krijgen onvoldoende aandacht.

Edward Pentin; Vaticaan; 22 november 2022

VATICAANSTAD – In het licht van de controverse die het werkdocument voor de volgende fase van de meerjarige Synode over Synodaliteit heeft opgeroepen, zijn er vragen gerezen over wie het heeft opgesteld en hoe het tot stand is gekomen.

Het uit 45 pagina’s bestaande “Document voor de Continentale Fase” (DCS), gepubliceerd op 28 oktober, tracht discussies samen te vatten met de lekengelovigen, geestelijken en religieuzen die hebben deelgenomen aan de eerste fase van de synode van “luisteren en onderscheiding”, en moet de basis gaan vormen van de werkzaamheden voor de tweede – of continentale – fase, die tot volgend voorjaar doorloopt.

Een groot deel van het document, officieel getiteld “Vergroot de ruimte van uw tent” (Jesaja 54,2), richt zich op “luisteren als openstaan voor verwelkoming”, hetgeen volgens het document moet voortkomen uit “een verlangen naar radicale inclusie”. De uitdrukking “niemand wordt uitgesloten” komt vaak voor in de tekst.

Maar de tekst bevat op omstreden wijze expliciete oproepen tot transformatie van kerkelijke structuren en inhoud die afwijkt van het leergezag van de Kerk, en legt eveneens de nadruk op het verwelkomen, zonder duidelijke vermelding van het aanpassen van je leven, van groepen die zich uitgesloten voelen van de Kerk, zoals de gescheiden en burgerlijk hertrouwde mensen, “LGBT” mensen, en zelfs mensen die in polygame huwelijken leven.

Het document heeft dan ook scherpe kritiek gekregen. In een vernietigend commentaar zei hulpbisschop Robert Mutsaerts van Den Bosch in Nederland dat het luisterproces van de synode volgens hem heeft geleid tot een document dat fungeert als een “megafoon voor niet-katholieke standpunten” en dat het proces meer lijkt op een “sociologisch experiment” dan op de missie van de Kerk om de waarheid te verkondigen.

Voor bisschop Mutsaerts bood het proces ruimte “aan iets te veel verdedigers van het homohuwelijk, lieden die abortus niet echt een probleem vinden en zich nooit echt verdedigers tonen van het rijke geloofsgoed van de kerk, die vooral aardig gevonden willen worden door hun seculiere omgeving.”

“Eén ding is me duidelijk,” zei hij. “God is buiten beeld in dit vermaledijde synodale proces. De Heilige Geest heeft er volstrekt niets mee te maken.”

In het Italiaanse katholieke dagblad La Nuova Bussola Quotidiana schrijft journaliste en schrijfster Luisella Scrosati dat degenen wier standpunten vooral door het document worden weerspiegeld, zijn bereikt “niet door de prediking van het Evangelie, maar door de typerende formuleringen van de pseudo-christelijke ideologie.” Volgens haar werden hun antwoorden vervolgens “vermengd met de dominante kerkelijke ideologie”, zodat wat eruit naar voren komt “helemaal niet de sensus fidei [begrijpen/aanvoelen van het geloof] is, zoals het document suggereert” – dat wil zeggen “de consensus van de gelovigen, tengevolge van de theologische deugd van het geloof, die hen bij het doopsel is ingestort” – maar eerder een consultatio fidelium [raadpleging van gelovigen] die ideologisch werd geleid en gerapporteerd.”

Synodemanagers

Zoals bij andere synodes van dit pontificaat, wordt de Synode over Synodaliteit aangestuurd en uitgevoerd door personeel met kenmerkende ideologische achtergronden en gelijksoortige gezichtspunten, vooral waar het gaat om sociaal-politieke kwesties en de leer. Kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van het secretariaat van de synode, riep toen hij bisschop was van Gozo, Malta, de kerk op tot “accepterender zijn richting LGBT-leden”. Hij was ook de belangrijkste auteur van de omstreden richtlijnen van de Maltese bisschoppen over Amoris Laetitia, die toelating tot de Heilige Communie openstelden voor burgerlijk hertrouwde echtgenoten als zij “in vrede met God” waren. Voor kardinaal Grech maakt het Document voor de Continentale Fase (DCS) deel uit van een proces van “steeds meer naar een synodale mentaliteit toegroeien” en laat het zien dat “het volk van God toenemend op één lijn  komt in de oproep tot een diepgaande vernieuwing van de Kerk.”

Kardinaal Jean-Claude Hollerich, de relator-generaal van de synode, heeft de afgelopen maanden voor controverse gezorgd door te zeggen dat zegening van verbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht “geen vaststaande kwestie” is en dat het kerkelijk onderricht over homoseksualiteit “niet langer correct is” en kan worden veranderd. En in april gaf zuster Nathalie Becquart van Xavière, ondersecretaris van het secretariaat van de synode, een weinig kritische toespraak bij New Ways Ministry, dat “LGBT”-rechten in de kerk promoot, wat leidde tot felle kritiek van kerkleiders en prominente gelovige leken.

Ongetwijfeld het meest relevant voor deze fase van de synode is de jezuïet pater Giacomo Costa, hoofd van de samenvattende werkgroep die met 26 deskundigen twee weken lang in Frascati, nabij Rome, heeft gewerkt aan de voorbereiding van het DCS. Vorig jaar bracht pater Costa verontwaardiging teweeg, omdat hij zei dat de Italiaanse anti-homofobie wetgeving (genaamd het “ddl Zan” wetsvoorstel) “nodig was,” omdat de “prioriteit de verdediging van de persoon is tegen alle geweld en tegen alle discriminatie.” De Italiaanse bisschoppen en het Vaticaan verzetten zich tegen het wetsvoorstel, dat onder meer zou hebben opgedragen dat katholieke scholen en andere instellingen jaarlijks een dag tegen homofobie moeten vieren. De wetgeving werd later in de Italiaanse senaat verworpen.

Er werkten 26 deskundigen onder leiding van pater Costa, de meesten met een soortgelijke heterodoxe visie op de Kerk. Onder hen bevond zich Mgr. Philippe Bordeyne, decaan van het Pauselijk Johannes Paulus II Theologisch Instituut voor de Wetenschappen van Huwelijk en Gezin. De theoloog leek in 2015 af te wijken van de leer van Humanae Vitae over kunstmatige anticonceptie en keurde vorig jaar onder bepaalde voorwaarden de liturgische zegeningen voor paren van hetzelfde geslacht goed.

Een ander was de kerkelijke polemist Austen Ivereigh, die vorige maand in het America Magazine verslag deed van zijn ervaringen in Frascati en zei dat het document “de vruchten plukte van de grootste oefening ooit in luisteren en raadpleging die de katholieke kerk ooit heeft uitgevoerd”.

Ivereigh, die The Great Reformer schreef, een gezaghebbende biografie over paus Franciscus, staat bekend om zijn progressieve meningen en steun voor linkse politiek, die hij vaak deelt op Twitter. Als voormalig adjunct-hoofdredacteur van het Britse liberale katholieke weekblad The Tablet is hij nu coördinator van het project “The Path to a Synodal Church” en wetenschappelijk onderzoeker in hedendaagse kerkgeschiedenis aan de door jezuïeten gerunde Campion Hall van de Universiteit van Oxford.

Mauricio López Oropeza is een geboren Mexicaan die een belangrijke rol heeft gespeeld in de Amazonesynode van 2019 als uitvoerend secretaris van het Pan-Amazonian Ecclesial Network (REPAM). De organisatie had een belangrijke rol in het leiden van die synode en was hoofdverantwoordelijk voor de pachamama-controverse. Hij zegt geïnspireerd te zijn door zijn vroege ervaringen en latere samenwerking met de jezuïeten, en net als Ivereigh is hij medewerker bij Campion Hall. 

Onder de deskundigen bevinden zich ook de jezuïet Paul Béré uit Burkina Faso, hoogleraar exegese van het Oude Testament aan het Pauselijk Bijbels Instituut, die de Ratzingerprijs kreeg voor zijn werk over geloof in de hedendaagse wereld en Afrikaanse theologie; en de jezuïet David McCallum, die sinds 2020 uitvoerend directeur is van het Program for Discerning Leadership in Rome.

Een andere deskundige is father Ormond Rush, een hoogleraar dogmatische theologie aan de Australische Katholieke Universiteit, die wordt beschouwd als een expert op het gebied van Vaticanum II en wordt geprezen door andersdenkende theologen zoals father Peter Hunermann en die door Benedictus XVI werd bekritiseerd voor het leiden van “anti-pauselijke initiatieven,” en Massimo Faggioli, een hoogleraar theologie en religieuze studies aan de Villanova Universiteit die vaak kritisch staat tegenover orthodoxie en traditie.

Onder de vrouwelijke deskundigen bevindt zich zuster Birgit Weiler van de Medical Mission, een Duitse die met REPAM heeft samengewerkt en als een van de deskundigen deelnam aan de Amazonesynode. Zuster Birgit heeft campagne gevoerd voor een “sterkere rol voor vrouwen in de Kerk”, in het bijzonder voor een vrouwelijk diaconaat en dat vrouwen mogen stemmen op synodes. (Er werd verwacht dat de Amazone-synode de weg zou banen voor een permanent diaconaat voor vrouwen, en ook de notie zou heroverwegen dat de uitoefening van het kerkbestuur op een permanente manier verbonden moet zijn met het priesterschap, maar in de postsynodale exhortatie Querida Amazonia van paus Franciscus zijn deze doelen niet verwezenlijkt).

Andere deskundigen zijn Christina Kheng, planningsadviseur bij de Jezuïetenconferentie van Azië-Pacific. Kheng heeft opgemerkt dat de “sensus fidei van het Volk van God” voortkomt uit het luisteren naar het woord van God “en naar de wereld om ons heen om de tekenen van de tijd te lezen.”

Gill Goulding, zuster van de Congregatie van Jezus, is hoogleraar dogmatische theologie aan de jezuïetenfaculteit theologie van de Universiteit van Toronto. Zuster Gill is een actief lid van “Church Action on Poverty”, een oecumenische organisatie die werkt aan de bestrijding van armoede in het Verenigd Koninkrijk.

Paus Benedictus XVI benoemde haar in 2012 tot theologisch expert bij de Synode over de Nieuwe Evangelisatie.

Zuster Anne-Béatrice Faye is lid van de Vereniging van Afrikaanse Theologen uit Burkina Faso en sinds 2021 redactielid van Concilium. Het tijdschrift, na Vaticanum II opgericht door de progressieve theologen Yves Congar, Hans Küng, Karl Rahner en Edward Schillebeeckx, beoogt de visie van het concilie te “herinterpreteren en opnieuw toe te passen” op “de veranderende sociale en religieuze gegevenheden”. Voormalige redacteuren waren onder meer de dissidente theoloog Leonardo Boff en kerkhistoricus Alberto Melloni, lid van de School van Bologna, die gelooft in een hermeneutiek van de breuk na Vaticanum II.

De deskundigen telden één bisschop: mgr. Timothy Costelloe, voorzitter van de Australische bisschoppenconferentie.

Tijdens het plenaire concilie 2018-2022 van de kerk in Australië benadrukte hij de zorg voor de inheemse bevolking, de misbruikcrisis en de rol van de vrouw in de kerk. Over dat laatste zei hij dat er “nog veel werk” moet worden verzet.

Volgens het secretariaat van de synode zijn alle deskundigen persoonlijk gekozen of goedgekeurd door de kardinalen Grech en Hollerich, en werden de meesten gekozen uit drie commissies voor de synode die in juli 2021 is ingesteld. Anderen, zoals Ivereigh en Anna Rowlands, een universitair hoofddocent katholiek sociaal denken en praktijk aan de Universiteit van Durham, Engeland, werden gekozen vanwege hun vaardigheden in communicatie, maar het secretariaat benadrukte dat het geen van de persoonlijke standpunten van de deskundigen onderschreef. Kardinaal Grech vertelde het Register op 18 november dat de namen van de deskundigen werden gepubliceerd om zo transparant mogelijk te zijn, en dat er geen “formele beschuldigingen” zijn geuit met betrekking tot hun keuze.

Visies van de meerderheid

Op de vraag waarom ze geen deskundigen hebben opgenomen die bekend staan om hun orthodoxie en kennis van de traditie en de kerkgeschiedenis, zei een bron van de synode, die geen toestemming had om met de media te spreken en om anonimiteit vroeg, tegen het Register: “We wilden een groep die in staat was om samen te werken en geen mensen die totaal anders denken, die ons zouden dwingen om te stoppen omdat ze niet openstaan om te luisteren.”

Ivereigh vertelde het Register dat zij op zoek waren naar “een goed evenwicht tussen mannen en vrouwen, een mix van kerkelijke status (leken, religieuzen, geestelijken) en een evenwichtige vertegenwoordiging uit de zeven regio’s (Europa, Azië, Afrika, Latijns-Amerika, Noord-Amerika, Oceanië, Midden-Oosten). We moesten allemaal óf Engels óf Italiaans beheersen.” 

En in plaats van dezelfde ideologische visies te hebben, beweerde Ivereigh dat hij en zijn collega-experts “de grote mix van achtergronden en perspectieven” hadden die “het gemakkelijker maakte om ervoor te zorgen dat je geen onbewuste vooringenomenheid kreeg.” Hij zei dat ze “er allemaal waren om één ding te doen, en dat was trouw zijn aan wat we hoorden”.

“We besteedden aandacht aan wat consistent was in de rapporten, maar niet alleen aan meerderheidsstandpunten,” vervolgde hij. “We letten ook op minderheidsstandpunten waar die consistent waren over de verslagen heen.” Maar hij voegde eraan toe dat consistentie en een meerderheidsstandpunt de meeste aandacht kregen, en in het bijzonder noemde hij de kwestie van vrouwen, waarbij hij zei dat hij het “verbazingwekkend vond hoe het onderwerp van de rol van de vrouw in vrijwel elk rapport naar voren kwam.”

Maar de organisatoren van de synode lijken zich er terdege van bewust dat velen aan de orthodoxe kant van de kerk onvoldoende aandacht hebben gekregen, zowel in de lokale en nationale fase, als binnen het leiderschap van de synode. “De meeste mensen aan de andere kant hebben niets tegen ons gezegd,” zei de synodebron.

“Ze begonnen meer aanwezig te zijn na de lokale fase, maar alleen om kritiek te leveren, en dat is geen goede aanpak, want dan is er geen mogelijkheid tot dialoog.”

De bron voegde eraan toe: “Als ze denken dat we het helemaal mis hebben, moeten ze argumenten hebben om te delen, dus waarom doen ze dat niet?” De organisatoren van de synode benadrukken dat ze nog steeds via de bisschoppen kunnen deelnemen tijdens de continentale fase, die tot volgend voorjaar loopt.

Een andere suggestie zou zijn om een duidelijk orthodox denkende prelaat te benoemen om de kardinalen Grech en Hollerich te helpen de synode te leiden, misschien de Hongaarse kardinaal Peter Erdo of de Nederlandse kardinaal Willem Eijk. Hoewel kardinaal Grech het Register vertelde dat dit “niet binnen de bevoegdheid valt” van het synodesecretariaat, zei de synodebron dat het iets is wat ze zouden kunnen overwegen.

Voorlopig proberen de synodecoördinatoren echter de angst weg te nemen door te benadrukken dat de synode zich in een luisterfase bevindt en dat het de bisschoppen zijn, niet de tot nu toe geraadpleegde gedoopten, die de uiteindelijke beslissingen zullen nemen – beslissingen die, gezien andere recente synodes, volgens velen al genomen zijn.

Edward PentinEdward Pentin begon zijn verslaggeving over de Paus en het Vaticaan bij Vatican Radio voordat hij de correspondent voor Rome werd van EWTN’s National Catholic Register. Hij heeft ook verslag gedaan van de Heilige Stoel en de Katholieke Kerk voor een aantal andere media waaronder Newsweek, Newsmax, Zenit, The Catholic Herald, en The Holy Land Review, een Franciscaans tijdschrift gespecialiseerd in de Kerk en het Midden Oosten. Edward is de auteur van The Next Pope: The Leading Cardinal Candidates (Sophia Institute Press, 2020) en The Rigging of a Vatican Synod? An Investigation into Alleged Manipulation at the Extraordinary Synod on the Family (Ignatius Press, 2015). Volg hem op Twitter op @edwardpentin.

Bron: Who Is Managing the Synod on Synodality?| National Catholic Register (ncregister.com)

Vertaling: EWTN Lage Landen (AV) 

Wilt u meer lezen of zien van de vermaarde katholieke Journalist ‘Edward Pentin‘ ? Klik dan hier.

Wilt u meer lezen over de ‘Synodale weg‘? Klik dan hier.

Wilt u meer lezen over bijvoorbeeld ‘Austen Ivereigh‘? Klik dan hier. U kunt ook één van de andere ’tags’ gebruiken onder/bovenaan dit artikel of de algemene zoekfunctie van dit platform gebruiken, via het ‘vergrootglas’ icoontje rechts bovenaan deze pagina. 

Keywoorden: Anna Rowlands | Austen Ivereigh | Christina Kheng | Doctrine | Edward Pentin | Father Ormond Rush | Jesaja 54 | Kardinaal Jean-Claude Hollerich s.j.| Kardinaal Mario Grech |  Luisella Scrosati | Mauricio López Oropeza | Mgr. Philippe Bordeyne | Mgr Rob Mutsaerts | Mgr. Timothy Costelloe | NCRegister | Pater David McCallum s.j. | Pater Giacomo Costa s.j. | Paus Franciscus | Pater Paul Béré s.j. | Pseudo-christelijke ideologie | Synodale weg | Synode over synodaliteit | Transformatie van kerkelijke structuren | Vaticaan | Werkdocument (Instrumentum Laboris) | Zuster Anne-Béatrice Faye  | Zuster Birgit Weiler | Zuster Gill Goulding | Zuster Nathalie Becquart van Xavière |

221110 | [XLS000] | 230713 352 postviews |