Hoewel het grootste deel van de Oekraïense bevolking oosters-orthodox is, zijn er ook katholieken die lijden onder de Russische invasie in het land.

CNA Redactie; Wereld; 24 februari 2022

Hoewel het grootste deel van de Oekraïense bevolking oosters-orthodox is, zijn er katholieken onder hen die lijden te midden van de Russische invasie van het land. Het Russische leger is donderdag op verschillende plaatsen Oekraïne binnengevallen, en er zijn ook raketaanvallen op militaire doelen en steden gemeld.

Dit is wat u moet weten over de katholieke bevolking van Oekraïne:

Oekraïense Grieks-Katholieke Kerk

Ongeveer 9% van de Oekraïners is Grieks-katholiek, dat wil zeggen katholiek en behorend tot een kerk met de Byzantijnse ritus. Vrijwel al deze katholieken maken deel uit van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk, die wordt geleid door majoor-aartsbisschop Sviatoslav Sjevtsjoek van de Oekraïense Archeparchie van Kiev-Halych.

Bij de Byzantijnse ritus wordt de liturgie gevierd in de vorm die door de Oosters-Orthodoxe Kerken wordt gebruikt, waarbij regelmatig gebruik wordt gemaakt van de Goddelijke Liturgie van Johannes Chrysostomus.

De Oekraïense Grieks-katholieken zijn geconcentreerd in de westelijke oblasten van het land die grenzen aan Polen, met name Lviv. Er zijn echter 16 eparchieën of exarchaten (te vergelijken met bisdommen of vicariaten) van de Kerk in het hele land, ook op de Krim, in Luhansk en Donetsk.

De Oekraïense Grieks-katholieke Kerk is geworteld in de 10e-eeuwse kerstening van Kievan Rus, een staat waarvan Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland alle het erfrecht opeisen. Die gebeurtenis vormt ook de wortels van de Russisch-Orthodoxe Kerk, de Oekraïens-Orthodoxe Kerk (Patriarchaat van Moskou) en de Orthodoxe Kerk in Oekraïne.

Deze Kerk heeft ook een diaspora, met een aanzienlijke aanwezigheid in de VS, Canada, Polen en Brazilië en kleinere gemeenschappen elders in Europa en in Argentinië en Australië.

Katholieken volgens de Latijnse ritus

Er is ook een hiërarchie met de Latijnse, of Romeinse, ritus in Oekraïne, waartoe ongeveer 1% van de bevolking behoort. Deze is eveneens geconcentreerd in het westen van het land, met zes bisdommen die onder het aartsbisdom Lviv ressorteren, en die culturele banden heeft met Polen en Hongarije.

Andere

In Oekraïne bevinden zich ook het Rutheniaans-katholieke eparchaat van Mukachevo en het Archeparchaat van Lviv.

De Rutheniaanse Katholieke Kerk gebruikt ook de Byzantijnse ritus, en is gecentreerd in een oblast die grenst aan vier van Oekraïnes westelijke buren. Er zijn bijna 320.000 katholieken in de Mukachevo eparchie, die bediend worden door ongeveer 300 priesters.

Er is een Armeens Katholiek Archeparchaat in Lviv, dat echter sinds de Tweede Wereldoorlog leeg staat. Het aantal Armeense katholieken in Oekraïne is gering en zij zijn vaak toevertrouwd aan de pastorale zorg van priesters van andere katholieke kerken.

Vervolging

De katholieke kerken in Oekraïne werden zwaar vervolgd toen het land nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie, en het oplaaien van het conflict tussen Rusland en Oekraïne in de jaren rond 2010 bracht de vrees voor kerkelijke conflicten en vervolging met zich mee.

De Oekraïense Grieks-katholieke Kerk was vogelvrij onder het Sovjetbewind, van 1946 tot 1989, en de Rutheniaanse Katholieke Kerk werd in 1949 onderdrukt.

In 2014, na de Russische annexatie van de Krim en gewapende conflicten in andere grensgebieden tussen Oekraïense strijdkrachten en pro-Russische rebellengroepen en Russische soldaten, waarschuwde de toenmalige apostolische nuntius in Oekraïne voor een terugkeer van vervolging vanwege de uitbreiding van Rusland op Oekraïens grondgebied.

“Het gevaar van onderdrukking van de Grieks-katholieke Kerk bestaat in welk deel van Oekraïne ook Rusland zijn overheersing zou kunnen vestigen of door middel van daden van terrorisme zijn agressie voortzet,” zei aartsbisschop Thomas Gullickson op 23 sept. 2014.

Aartsbisschop Gullickson was nuntius in Oekraïne van 2011 tot 2015, en hij ging met pensioen in 2020, op 70-jarige leeftijd.

“Een willekeurig aantal verklaringen die de laatste tijd van het Kremlin uitgaan, laten weinig twijfel bestaan over de Russisch-orthodoxe vijandigheid en intolerantie jegens Oekraïense Grieks-katholieken,” zei hij in september 2014 tegen directeuren van Hulp aan de Kerk in Nood.

“Er is geen reden om de mogelijkheid uit te sluiten van een nieuwe grootschalige onderdrukking van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk zoals die in 1946 tot stand kwam met medeplichtigheid van de orthodoxe broeders en de zegen van Moskou,” verklaarde hij.

Veel rooms-katholieke en Grieks-katholieke geestelijken werden na de annexatie van de Krim gedwongen de Krim te verlaten. Zowel rooms- als grieks-katholieken ondervonden moeilijkheden bij de correcte registratie van eigenaarschap van kerkelijke eigendommen en bij het verzekeren van een legaal verblijf voor hun geestelijken.

Onder de Sovjet-Unie werden 128 priesters, bisschoppen en nonnen van de Rutheniaanse Katholieke Kerk in gevangenissen gestopt of naar Siberië verbannen. Het eparchaat Mukachevo telde 36 priesters die tijdens de vervolging de marteldood stierven.

De zalige Theodoor Romzha was drie jaar lang Roetheniaans bisschop van Mukachevo voordat hij in 1947 werd vermoord door de NKVD op bevel van Nikita Chroesjtsjov, die toen eerste secretaris was van de Communistische Partij van Oekraïne.

De zalige Romzha behoorde tot een groep van meer dan 20 Oekraïense martelaren van de 20e eeuw die door Johannes Paulus II zalig werden verklaard tijdens zijn bezoek aan Oekraïne in 2001.

Bron: Things to Know About the Catholic Church in Ukraine| National Catholic Register (ncregister.com)

Keywoorden: 20 Oekraïense martelaren van de 20e eeuw | Invasie van Rusland in Oekraïne | H.Johannes Chrysostomus | Kerkvader | Oekraïne | Oekraïense Grieks-Katholieke Kerk | Z.Theodoor Romzha |

Wilt u meer artikelen lezen betreffende bijvoorbeeld ‘Oekraïne’? Klik dan hier, of gebruik één van de andere ’tags’ boven aan deze post.