Door Courtney Mares
Vaticaanstad, 12 aug 2021 / 11:19 uur
Paus Franciscus heeft de mede-uitvinders van de CRISPR-technologie voor genoombewerking benoemd tot lid van de Pauselijke Academie van Wetenschappen.
Jennifer Doudna en Emmanuelle Charpentier, die CRISPR minder dan tien jaar geleden ontdekten, werden op achtereenvolgens 10 en 11 augustus benoemd tot lid van de wetenschappelijke academie van het Vaticaan.
Hun ontdekking leidde tot onderzoek naar nieuwe behandelingen voor kanker en andere ziekten, wat de twee vrouwelijke wetenschappers de Nobelprijs voor scheikunde van 2020 opleverde, maar het werpt ook een heleboel bio-ethische vragen op.
CRISPR is tot op heden de eenvoudigste technologie om menselijk DNA te bewerken. Het stelt wetenschappers in staat een enzym genaamd Cas9 te gebruiken om gen sequenties te “knippen en plakken”.
Dit is toegepast bij experimentele behandelingen voor sikkelcel-anemie en bepaalde vormen van kanker, maar heeft ook bio-ethische bezwaren opgeroepen, zoals de toepassing ervan bij “designer baby’s”.
Het bestaan van deze gen veranderende therapieën doet de vraag rijzen in hoeverre wijziging en verbetering toelaatbaar is. Het vermogen om genomen te wijzigen zou ook voor andere doeleinden dan medische behandeling kunnen worden gebruikt. Een aantal menselijke eigenschappen zouden kunnen worden verbeterd of veranderd, zoals gezichtsvermogen, intelligentie of vermogens.
De Russische president Vladimir Poetin haalde de krantenkoppen, toen hij sprak over de mogelijkheid om CRISPR-technologie te gebruiken om sterkere, biologisch verbeterde soldaten te maken “die kunnen vechten zonder angst, medelijden, spijt of pijn”.
Ethici over de hele wereld maakten zich zorgen, nadat de Chinese wetenschapper He Jiankui de geboorte aankondigde van CRISPR-gemodificeerde baby’s, waarvan de genen als embryo’s in 2018 waren bewerkt.
Hij werd later veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf wegens het overtreden van de regelgeving voor dergelijk werk. Veel landen beperken CRISPR-onderzoek tot afgedankte embryo’s, die overblijven na in-vitrofertilisatie. De embryo’s worden naderhand vernietigd, nadat ze zijn bestudeerd.
De huidige regelgeving van de Amerikaanse Food and Drug Administration verbiedt gen modificatie op levensvatbare menselijke embryo’s – wat inhoudt, dat menselijke embryo’s die gen modificatie ondergaan, altijd worden vernietigd.
In mei maakte de International Society for Stem Cell Research een einde aan haar decennia-oude richtlijn, die het in een lab kweken van menselijke embryo’s langer dan 14 dagen voor wetenschappelijk onderzoek beperkte, en stelt nu voor, dat het mogelijk wordt op basis van een per geval beoordeling.
De voorzitter van het National Catholic Bioethics Center, Joseph Meaney, heeft het uitvoeren van experimenten op menselijke embryo’s veroordeeld.
“Er is echt een tendens in de moderne seculiere wetenschap enz. om te zeggen: ‘Wel, je kunt dit doen, maar sta gewoon niet toe dat deze kinderen geboren worden.’ Klonen en dan doden of, begrijpt u, modificeren en dan doden, en dat is gewoon helemaal niet in overeenstemming met het katholieke perspectief op de waardigheid van de menselijke persoon,” vertelde Meaney aan EWTN Pro-Life Weekly.
“Er zijn naar schatting meer dan 2 miljoen reserve-embryo’s, dankzij de IVF-industrie, en de wetenschap krijgt een heleboel van deze embryo’s in handen en doet gewoon aan massa-experimenten,” zei hij.
Meaney voegde eraan toe, dat het toelaatbaar zou kunnen zijn om deze gen bewerkingstechnologie te gebruiken om genetische problemen te corrigeren bij volwassenen, die hun geïnformeerde toestemming kunnen geven, nadat het veilig is getest op dieren.
De katholieke leer stelt, dat de waardigheid van een persoon “moet worden erkend in elk menselijk wezen vanaf de conceptie tot de natuurlijke dood.”
“Dit fundamentele principe drukt een groot ‘ja’ uit tegen het menselijk leven en moet centraal staan in de ethische reflectie over biomedisch onderzoek,” aldus Dignitas Personae, een instructie uit 2008 over bepaalde bio-ethische vraagstukken, gepubliceerd door de Congregatie voor de Geloofsleer.
Doudna, een van de medeoprichters van CRISPR, heeft sindsdien gepleit voor regulering van het modificeren van kiembanen, of erfelijke veranderingen die worden aangebracht in ei- en zaadcellen. Haar boek “A Crack in Creation: Gene Editing and the Unthinkable Power to Control Evolution” deed ook vragen rijzen over de ethische dilemma’s en mogelijk onbedoelde gevolgen van het bewerken van het menselijk genoom.
Als professor aan de universiteit van Californië in Berkeley zit ze in de raad van bestuur van Johnson & Johnson, en heeft verschillende start-ups opgericht, waaronder Mammoth Biosciences, dat CRISPR-technologieën toepast in de gezondheidszorg, landbouw en biologische defensie.
Doudna en Charpentier behoren tot vijf vrouwelijke wetenschappers en één man die in de afgelopen twee weken door paus Franciscus zijn benoemd tot lid van de Pauselijke Academie van Wetenschappen.
Paus Franciscus heeft ook Donna Strickland benoemd, ontvanger van de Nobelprijs voor natuurkunde in 2018 voor haar bijdragen aan de ontwikkeling van lasers met de hoogste intensiteit ter wereld.
De Zuid-Afrikaanse antropologe Pearl Sithole en de Nederlandse astrofysica Ewine Fleur van Dishoeck, een pionier in de astrochemie, werden deze maand ook benoemd tot lid van de pontificale academie. De Taiwanese epidemioloog Chen Chien-jen werd in juli tot lid van de academie benoemd.
De Pauselijke Academie van Wetenschappen vindt haar oorsprong in de Accademia dei Lincei, een van de eerste uitsluitend wetenschappelijke academies ter wereld, die in 1603 in Rome werd opgericht. Onder de leden van deze kortstondige academie bevond zich de Italiaanse astronoom Galileo Galilei.
Pius IX richtte de academie in 1847 opnieuw op als de Pauselijke Academie van de Nieuwe Lynxen. Pius XI gaf haar de huidige naam in 1936.
Eén van de huidige leden, die bekend staan als “gewone academici”, is Francis Collins, die het Human Genome Project leidde en directeur is van het National Institutes of Health in Bethesda, Maryland.
Tot de vroegere leden behoorden Stephen Hawking en tal van Nobelprijswinnaars, zoals Guglielmo Marconi, Max Planck, Niels Bohr, Werner Heisenberg en Erwin Schrödinger.
Religieuze overtuiging – katholiek of anderszins – is geen criterium voor lidmaatschap van de pontificale academie. Dit open lidmaatschapsbeleid bestaat, omdat de Pauselijke Academie is opgevat als een plaats waar wetenschap en geloof elkaar kunnen ontmoeten en kunnen discussiëren. Het is geen confessioneel forum, maar een plaats waar het mogelijk is om een open discussie te voeren en wetenschappelijke ontwikkelingen te onderzoeken.
Paus Franciscus heeft zijn bezorgdheid geuit over het gebruik van technologie zonder ethische overwegingen, in zijn encycliek ‘Laudato si’, waarin hij experimenten met menselijke embryo’s veroordeelde.
“Er is een tendens om het overschrijden van alle grenzen te rechtvaardigen, wanneer er experimenten worden uitgevoerd op levende menselijke embryo’s. We vergeten, dat de onvervreemdbare waarde van een mens zijn of haar ontwikkelingsniveau overstijgt”, aldus paus Franciscus.
“Zo ook, als technologie de grote ethische principes veronachtzaamt, eindigt het ermee welke praktijk dan ook als geoorloofd te beschouwen.”
Keywoorden: Bio Ethiek | Courtney Mares | CRISPR-technologie | Emmanuelle Charpentier | Dignitas Personae | Gen modificatie | Humanae Vitae | Jennifer Doudna | Nobelprijs voor scheikunde 2020 | Pauselijke Academie van Wetenschappen |
