Commentaar: Johannes Paulus was de kerkleraar van jubeljaren, waarbij hij putte uit zijn ervaring in Polen.
Commentaar 31 december 2024 – Terwijl het Jubeljaar van 2025 begint, heeft de nalatenschap van twee grote kerkleiders voor het nieuwe millennium de Kerk voorbereid voor het ‘Groter Jubeljaar van 2033’, dat nu aan de horizon verschijnt. De primaat van het millennium, de zalige Stefan Wyszyński, en de paus van het millennium, de heilige Johannes Paulus de Grote, schonken de universele Kerk het Poolse gevoel van Voorzienigheid in de geschiedenis.
Jubeljaar 2025 is een ‘gewoon’ jubeljaar (ook wel Heilig Jaar genoemd, red.), dat elke 25 jaar wordt gehouden. Toch valt het als het ware in tussen de millennium jubeljaren van het jaar 2000, toen Johannes Paulus het vieren van jubeljaren centraal stelde in de Nieuwe Evangelisatie, en 2033, twee millennia na het lijden, sterven en de verrijzenis van Jezus Christus.
Van tijd tot tijd worden ‘buitengewone’ jubeljaren uitgeroepen door de regerende paus. Het laatste was het Jubeljaar van Barmhartigheid 2015-2016, uitgeroepen door paus Franciscus. Daarvoor waren er buitengewone jubeljaren in 1933 en 1983, ter gelegenheid van de 1900e en 1950e verjaardag van de Verlossing.
Deze buitengewone jubeljaren vormden het precedent voor het ‘Groter Jubeljaar van 2033’, zoals ik het noem. Zoals in de geschiedenis de Verlossing volgde op de Menswording, zo zou ook het Groter Jubeljaar 2033 passend volgen op het Grote Jubeljaar 2000. De Menswording diende het doel van de Verlossing; Kerstmis wordt vervuld met Pasen.
Terwijl het Vaticaan bezig is met het huidige jubeljaar, heeft het al aangegeven dat er iets groots moet worden gedaan om 2033 speciale aandacht te geven. We kunnen met vertrouwen voorspellen dat het een jubeljaar zal zijn, hoewel het nog maar de vraag is of mijn term ‘Groter Jubeljaar’ wordt aangenomen.
MariaJaar
De heilige Johannes Paulus riep in 1987-1988 een speciaal Mariajaar uit ter voorbereiding op het Grote Jubeljaar van 2000, dat ongeveer samenviel met de 2000e verjaardag van de geboorte van Maria zelf. Op dezelfde manier zou het onvoorstelbaar zijn als 2031 niet zou worden uitgeroepen tot een Mariajaar – maar strikt genomen geen jubileum – om de 500 jaar te herdenken sinds de verschijningen in Guadalupe. Van Jubeljaar 2025 tot Mariajaar 2031 en Groter Jubeljaar 2033 zal de Kerk bijna een decennium lang buitengewone herdenkingsevenementen vieren.
Meer in het algemeen beleeft de Kerk al 45 jaar een ‘millennium moment’, doordat Johannes Paulus vanaf het begin van zijn pontificaat de aandacht vestigde op het Grote Jubeljaar. Hij onderrichtte de Kerk over jubeljaren, waarbij hij putte uit zijn ervaringen in Polen.
De openingswoorden van zijn eerste encycliek in 1979 verwezen er al naar: “Jezus Christus is het middelpunt van het universum en van de geschiedenis” en “deze tijd … zit al heel dicht bij het jaar 2000”. (Red.: klik hier voor een Nederlandse vertaling, met dank aan RKDocumenten.nl)
Toen Johannes Paulus dat schreef, was het 21 jaar voor het jaar 2000. Maar hij wist al dat hij de Kerk het derde christelijke millennium binnen zou leiden. Hoe wist hij dat? Omdat een buitengewoon betrouwbare figuur hem dat had verteld.
Kardinaal Wyszyński
Tijdens het conclaaf van oktober 1978, toen de stemming in de richting van kardinaal Karol Wojtyła van Krakau ging, sprak de oudere Poolse kardinaal en primaat van Polen, aartsbisschop Stefan Wyszyński van Warschau, met zijn Poolse medekardinaal. In 1994 onthulde Johannes Paulus: “Kardinaal Wyszyński zei tegen me: ‘Als de Heer je geroepen heeft, moet je de Kerk het derde millennium binnenleiden!’”.
Om te begrijpen waarom die woorden, die profetie, in het diepst van de Poolse en katholieke ziel van kardinaal Wojtyła weerklonken, is het noodzakelijk om de figuur van kardinaal Wyszyński te kennen. Polen schonk ons de twee grootste katholieke kerkleiders van de 20e eeuw: paus Johannes Paulus op de eerste plaats en kardinaal Wyszyński op de tweede.
Tot 1978 was kardinaal Wojtyła de ondergeschikte figuur van de heldhaftige kardinaal. Tijdens het conclaaf van 1978 waren de media gefascineerd door de kardinaal uit Krakau die ging skiën.
Kardinaal Wojtyła antwoordde op hun vragen of het onbetamelijk was voor een kardinaal om te skiën: “Het is niet ongebruikelijk in Polen. In Polen skiet 40% van de kardinalen.” Toen verslaggevers erop wezen dat er slechts twee kardinalen in Polen waren, legde Wojtyła uit. “In Polen telt Wyszyński voor 60%.”
Kardinaal Wyszyński, zalig verklaard in 2021, wierp tijdens de grote strijd tegen het atheïstische communisme een groot gewicht in de schaal. De wereld kent de grote samenwerking van Karol Wojtyła en Joseph Ratzinger. Er zou meer bekend moeten zijn over de grote samenwerking daarvoor, van Wyszyński en Wojtyła.
Kardinaal Wyszyński was aartsbisschop van Warschau en primaat van Polen van 1948 tot 1981 – 33 jaar van dagelijkse strijd met het boosaardige rijk van de Sovjet-Unie. In 1953 arresteerde het Poolse communistische regime Wyszyński op basis van valse beschuldigingen en hield hem drie jaar onder huisarrest.
In 1956 werd Wyszyński vrijgelaten. Hij had zijn opsluiting goed gebruikt. Na zijn vrijlating kondigde hij een ambitieus tienjarenprogramma aan voor het ‘millennium van 1966’, de 1000ste verjaardag van het christelijke geloof in Polen, de doop in 966 van prins Mieszko I van de Piasten-dynastie.
Wyszyński stelde een “Grote Noveen” voor: negen jaar van evangelisatie, catechese en vorming ter voorbereiding op het jaar 1966, waarin heel Polen zich opnieuw aan zijn doopgeloften zou verbinden. De boodschap was duidelijk: Polen was een christelijk land, ongeacht het atheïsme van het zittende regime. Het katholieke geloof zou worden vernieuwd tijdens de Grote Noveen; cultureel verzet zou de verdediging van het Poolse volk zijn door de Kerk tegen het door de Sovjet-Unie opgelegde regime.
In 1966 vierde Wyszyński het grote millennium voor een immense bijeenkomst in Częstochowa, met aartsbisschop Wojtyła van Krakau aan zijn zijde. Wyszyński had paus Paulus VI uitgenodigd om de millenniumvieringen van 1966 bij te wonen; het regime blokkeerde de uitnodiging.
Toen paus Johannes Paulus II in juni 1979 voor het eerst in Polen aankwam, opende hij de preek die een einde maakte aan het Sovjetrijk met een verwijzing naar het millennium van 1966. Hij legde uit dat hij nu deed wat Paulus VI niet had kunnen doen. Het Poolse millennium was voltooid.
In maart 1979 keek Johannes Paulus II in zijn eerste encycliek vooruit naar het tweede millennium van 2000. In juni 1979 plaatste hij zijn eerste pelgrimstocht naar Polen in de context van het millennium van 1966.
De vieringen van 1966 waren zo gedenkwaardig dat kardinaal Wyszyński simpelweg bekend werd als de ‘Primaat van het Millennium’. Tijdens het conclaaf van oktober 1978 gaf de primaat van het Poolse millennium de fakkel door aan de paus van het derde millennium.
“De voorbereiding op het jaar 2000 is als het ware een hermeneutische sleutel van mijn pontificaat geworden,” zou Johannes Paulus in 1994 schrijven.
Wat zou er dan gebeurd zijn als Johannes Paulus 19 jaar voor het Grote Jubeljaar van het Jaar 2000 zou zijn vermoord?
Terwijl Johannes Paulus in het ziekenhuis lag om te herstellen van zijn verwondingen na de moordaanslag op 13 mei 1981, lag kardinaal Wyszyński in een ziekenhuis in Warschau, stervend aan abdominale kanker. De twee grote Poolse prelaten spraken elkaar telefonisch vanuit hun respectievelijke bedden. De primaat, snakkend naar adem, vroeg om de zegen van de Heilige Vader. Ongetwijfeld vroegen beiden zich af of Wyszyński’s profetie voor het derde millenium zou uitkomen. Wyszyński zou sterven op 28 mei, nu zijn feestdag.
Fatima-missie
Johannes Paulus herstelde en schreef zijn overleving toe aan de voorspraak van Onze Lieve Vrouw van Fatima, op wier feestdag de schietpartij plaatsvond. Toen, midden in het Grote Jubeljaar, keerde hij terug naar Fatima. Het ogenschijnlijke doel van de Fatima-reis was de zaligverklaring van twee herderskinderen, Jacinta en Francisco.
De diepere reden werd duidelijk toen hij aankwam bij het heiligdom en knielde voor het beeld en een geschenk, een klein doosje, aanbood aan de beeltenis van Onze Lieve Vrouw van Fatima. Het was een ring. Niet de ring die hij elke dag droeg, maar een speciale ring die de Primaat van het Millennium hem had gegeven bij zijn verkiezing tot paus. Door de ring symbolisch aan het heiligdom in Fatima te geven, verklaarde Johannes Paulus dat de missie volbracht was. De zalige Stefan Wyszyński had hem een missie gegeven en die missie werd op 13 mei 1981 dodelijk bedreigd. Zijn wonderbaarlijke genezing maakte de voltooiing van de missie mogelijk. Die genezing was het werk van Maria, zoals Johannes Paulus het uitdrukte: “Eén hand vuurde de kogel af, een andere hand geleidde die.”
De leidende hand van de Voorzienigheid in de geschiedenis is het doel van heilige jaren, om eraan te herinneren dat alle dingen, inclusief het geschenk van de tijd zelf, geschenken van God zijn – bovenal zijn Zoon Jezus Christus.
Om middernacht op oudejaarsavond 1999 verscheen Johannes Paulus voor zijn raam met uitzicht op het Sint-Pietersplein en sprak deze woorden in het eerste moment van het nieuwe millennium, woorden die geschikt zijn voor elk heilig jaar: “Laten we het jaar 2000 ingaan met onze ogen gericht op het mysterie van de Menswording. Christus, gisteren, vandaag en voor altijd. Hem behoren de tijd en de eeuwen toe. Hem zij glorie en heerschappij tot in eeuwigheid. Amen!”
Deze woorden zijn ontleend aan de zegening van de Paaskaars tijdens de Paaswake en richten zo nu al de aandacht op het Groter Jubeljaar 2033.
Pater Raymond J. de Souza
(c) NCRegister Media Pater Raymond J de Souza
Over Pater Raymond J. de Souza: Pater Raymond J. de Souza is de oprichter en redacteur van Convivium magazine.
Bron: ‘Fiducia Supplicans’ 2.0| National Catholic Register (ncregister.com)
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
Wilt u meer artikelen lezen van de geestelijke, journalist Father Raymond J. de Souza? Klik dan hier
