In Europa circuleren open brieven en artikelen waarin het gebrek aan representativiteit van de nationale documenten die aan het eind van de diocesane raadplegingen van het synodale proces naar Rome zijn gestuurd, aan de kaak wordt gesteld.
Vaticaan; 14 september 2022
De afsluiting van de eerste consultatieve fase van de synode over synodaliteit van 2023, op 15 augustus, heeft geleid tot protesten van een aantal katholieke gelovigen en leiders in Europa, die beweren dat hun gezichtspunten niet in beschouwing zijn genomen tijdens deze eerste ronde van synodale besprekingen.
De zogenoemde “diocesane fase”, die vorig najaar van start ging, legde de basis voor de rest van het tweejarige proces dat zal uitmonden in de bisschoppensynode in oktober 2023. Het bestond uit lekenraadplegingen door bisdommen over de hele wereld, die resulteerden in het verzamelen van nationale syntheses die in de zomer van 2022 naar Rome werden gestuurd.
Hoewel er in Europa steeds meer open brieven en artikelen verschijnen waarin de geldigheid van de in deze eerste fase toegepaste methodologie in twijfel wordt getrokken, hebben functionarissen van de synode de verzekering gegeven dat de Heilige Geest zich uitdrukt zelfs in onvolmaakte processen en dat de tweede fase van de synode bedoeld is om eventuele onnauwkeurigheden en beperkingen van de diocesane fase te verhelpen.
Gebrek aan representativiteit
De belangrijkste kritiek rond de diocesane fase is de ontoereikendheid van bepaalde nationale syntheses met betrekking tot de concrete parochiële realiteit en de verlangens van de gelovigen. Deze verwijten werden vooral geformuleerd door jongeren uit West-Europese landen, waarbij de commentatoren zeiden zich niet te herkennen in de inhoud van de documenten die hun kerkleiders naar Rome stuurden en die in veel gevallen opriepen tot radicale veranderingen in leerstellingen.
In België, Ierland en Portugal werden onlangs open brieven met honderden handtekeningen van jongeren gepubliceerd, drie landen waarvan de nationale syntheses opvielen door hun eisen inzake de wijding van vrouwen tot het priesterschap, het facultatieve celibaat of een wijziging van de leer met betrekking tot homoseksuelen en transgenders.
De brieven benadrukken het gegeven dat de plaatselijke katholieke jongeren niet zijn geraadpleegd in het proces.
“Toen ik de aanbevelingen van de Synodale Stuurgroep las, was ik ontmoedigd,” vertelde Peadar Hand, een van de ondertekenaars van de Ierse open brief, aan het Register. “De aanbevelingen daarin leken te zijn wat men denkt dat jonge katholieken willen, in plaats van wat we werkelijk liefhebben omtrent ons geloof en de Kerk. Ik kan niet spreken voor alle gelovigen in Ierland, maar ik ben een jonge katholiek, en onder alle jonge katholieken die ik ken, is er geen verlangen om te veranderen op de manier die de Synodale Stuurgroep voorstelt.”
De kwestie van de representativiteit werd ook aan de orde gesteld voor bisdommen die grote doctrinaire veranderingen vragen en zich daarbij baseren op een geringe deelname, zoals in het aartsbisdom Luxemburg, waar de deelname van gedoopte katholieken op ongeveer 1% werd geschat.
In Portugal werd het feit dat de nationale synthese geen getrouwe weergave was van de inhoud van de lokale diocesane raadplegingen herhaaldelijk aan de kaak gesteld, wat twee priesters ertoe aanzette de definitieve tekst te herschrijven op een manier die volgens hen een nauwkeuriger synthese was van de discussies in elk Portugees bisdom.
Vertekende discussies?
Father Mendo Ataide, parochiaal vicaris van het bisdom Cascais in Portugal, zei dat de manier waarop de diocesane discussies werden geleid een belangrijke invloed had op de toon van de nationale synthese van zijn land.
“Het nationale rapport erkent dat de vragen te complex waren,” vertelde father Ataíde aan het Register, eraan toevoegend dat ze volgens hem een te sociologische benadering hadden. “Veel Portugese priesters zijn zeer ontevreden, bedroefd en geschokt over het rapport van de bisschoppenconferentie, omdat het via wereldse termen als ‘LGBTQi+’ en verwijzingen naar strijd tussen sociale en seksuele groepen een ideologische visie uitdraagt die weinig oog en respect heeft voor het geloof dat aan ons is doorgegeven”, zei hij.
Deze term “LGBTQi+”, die niet strookt met de katholieke antropologie ten aanzien van de menselijke seksualiteit, komt ook tweemaal voor in de enquête die door het Vaticaan’s Dicasterium voor Communicatie is opgesteld en naar katholieke opiniemakers is gestuurd om jongeren aan te moedigen deel te nemen. In de vragenlijst, waarvan de antwoorden ook naar Rome werden gestuurd, werd de respondenten rechtstreeks gevraagd of zij vinden dat de Kerk meer moet doen voor leden van de “LGBTQi+”-gemeenschap.
The Vatican is doing an online survey to be submitted to the Synod of Bishops. They are interested in hearing from a wide range of people who may or may not be active Catholics. You can share your views here. The deadline is August 15. https://t.co/NNcZ4FarLo
— Jimmy Akin (@JimmyAkin3000) August 8, 2022
In Ierland waarschuwde bisschop Alphonsus Cullinan van Waterford en Lismore voor de verleiding om “toe te geven aan huidige trends” en betreurde hij het gebrek aan ruimte in het diocesane overleg voor de centrale kwesties van het christelijk geloof, die hij identificeerde als evangelisatie, ondersteuning van het gezinsleven en bescherming van “de armen, de ongeborenen, de ouderen, de vluchtelingen en de daklozen”.
“Uit de synthese komt een aantal zaken naar voren die de leer van de Kerk, die zij vanaf het begin heeft aangehangen, in twijfel trekken,” merkte bisschop Cullinan op, en de synthese “onthult ook een houding ten opzichte van wat ’traditioneel’ geloof kan worden genoemd, die lichtelijk afwijzend is.”
“Ik twijfel er niet aan dat de Heilige Geest in het synodale proces aanwezig was, maar misschien meer in de niet ingevulde leemten dan in de uitspraken,” schreef hij.
Profiel van de deelnemers
Het profiel van de deelnemers in de Europese bisdommen die hebben opgeroepen tot de meest uitgebreide doctrinaire veranderingen in de Kerk was een ander knelpunt. Uit verschillende rapporten blijkt namelijk dat katholieken die weinig of niet hun geloof praktiseren een aanmerkelijk deel van de uitgebrachte stemmen uitmaakten, wat een aanzienlijke invloed kan hebben gehad op de richting van de documenten die naar Rome werden gestuurd.
In een gesprek met het Register merkte father Miroslaw Tykfer, verantwoordelijk voor het synodale proces in Poznań in Polen, op dat zijn aartsbisdom – waarvan het rapport in het hele land opviel door zijn meer sociologische en progressieve boventoon – ook een van de enkelen is die daar mensen heeft geraadpleegd die ver van het geloof af staan.
In Frankrijk merkte bisschop Alexandre Joly van Troyes, die verantwoordelijk was voor het rapport van de Franse synode, op dat veel bijdragen afkomstig waren van christenen die niet regelmatig de zondagsmis bijwonen, maar zich wel betrokken voelen bij het leven van de Kerk, als ook van christenen die opvallend ver van het leven van de Kerk af staan en hun afstand uitlegden of getuigden van hun verwachtingen van de Kerk.
“We werden ook getroffen door de deelname van niet-gelovigen die zich betrokken voelden en blij verrast waren een Kerk te ontdekken die het woord van allen verwelkomt,” vertelde hij het Register, terwijl hij eraan toevoegde dat deze deelnemers een marginale component bleven van degenen die deelnamen.
“Ook moet worden opgemerkt dat veel christenen, verbonden aan verenigingen of bewegingen, gebruik maakten van de gelegenheid om hun stem te laten horen,” zei hij.
Maar net als in Spanje, Ierland en België was de generatie van 20 tot 45 jaar vrijwel afwezig bij de diocesane discussies in Frankrijk. Bisschop Joly zei dat dit komt doordat velen in deze leeftijdsgroep al hebben deelgenomen aan de recente Jongerensynode en niet altijd de moeite nemen om deel te nemen aan een nieuwe raadpleging. Hij trok ook een parallel met de toenemende desinteresse van deze zelfde generatie in de politiek.
Implicaties voor de volgende fasen
In het Vaticaan hebben de kritiek en de protesten het vertrouwen in het synodale proces niet verminderd bij de synodale functionarissen, die zeggen bemoedigd te worden door de hoeveelheid samenvattingen die zij van bijna alle bisschoppelijke conferenties in de wereld hebben ontvangen.
Ondervraagd door het Register over de legitimiteit van de vruchten van de eerste synodale fase, bij gebrek aan vertegenwoordiging van alle perspectieven van de Kerk, onderstreepte zuster Nathalie Becquart, ondersecretaris van de Bisschoppensynode, dat het een globaal proces blijft. Bepaalde categorieën waarmee in bepaalde regio’s van de wereld geen rekening werd gehouden, waren elders veel beter vertegenwoordigd, zei ze.
“Wat de Heilige Geest aan de Kerk vertelt, kan op vele manieren worden gezegd, ook via een onvolmaakt proces, en we verwachten een vorm van samenvloeien m.b.t. wat de Heilige Geest zal beogen te zeggen via alle syntheses van de wereld”, zei ze, eraan toevoegend dat de openheid naar mensen die van het geloof af staan een echo is van het verzoek van paus Franciscus voor de voorbereidende fase van de Jongerensynode van 2018.
Verwijzend naar de persconferentie van 26 augustus in het Vaticaan waarin kardinaal Jean-Claude Hollerich, de aartsbisschop van Luxemburg die fungeert als relator-generaal van de synode over synodaliteit, bevestigde dat hij “geen persoonlijke agenda” heeft en dat hij “volledig gelooft in de traditie van de Kerk”, zei zuster Nathalie dat de tweede fase van het synodale proces, de zogenoemde “continentale fase” bedoeld is om de inhoud van de syntheses te analyseren om te bepalen of deze de stem van het Volk van God nauwkeurig weerspiegelt of dat er dingen te nuanceren of aan te vullen zijn. “Deze fase is bedoeld om het luisteren en de dialoog voort te zetten; degenen die hun stem niet konden laten horen, kunnen dat alsnog doen,” voegde zij eraan toe.
Bezorgdheid over de mogelijke vooringenomenheid van kardinaal Hollerich werd in het leven geroepen door zijn opmerkingen eerder dit jaar dat de leer van de Kerk over homoseksualiteit “vals” is en niet op wetenschap gebaseerd.
In de continentale fase, die loopt tot maart 2023, zullen deskundigen uit de vijf continenten samenkomen om een document op te stellen op basis van de synodale besprekingen.
De groep deskundigen zal veel breder zijn dan gewoonlijk, zoals kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van de synode, op de persconferentie van het Vaticaan aangaf, en zal bestaan uit meer dan 20 deskundigen uit de hele wereld, bestaande uit priesters, religieuzen en universiteitsprofessoren.
“Juist omdat niemand in de Kerk het alleenrecht op de waarheid heeft, vraagt de raadpleging van het Volk van God om onderscheidingsvermogen”, aldus kardinaal Grech. “Niemand mag zich buitengesloten voelen; niemand mag lijden omdat zijn of haar stem niet wordt gehoord.”
Solène Tadié – NCRegister
Solène Tadié is de Europa-correspondent voor het National Catholic Register. Ze is Frans-Zwitsers en groeide op in Parijs. Na haar afstuderen aan de universiteit van Roma III met een graad in journalistiek, begon ze met verslaggeving over Rome en het Vaticaan voor Aleteia. In 2015 ging ze deel uitmaken van L’Osservatore Romano, waar ze achtereenvolgens werkte voor de Franse sectie en de culturele pagina’s van het Italiaanse dagblad. Ze heeft ook samengewerkt met verschillende Franstalige katholieke media-organisaties. Solène heeft een bachelordiploma filosofie van de Pauselijke Universiteit van Sint Thomas van Aquino, en vertaalde onlangs in het Frans (voor Editions Salvator) Defending the Free Market: The Moral Case for a Free Economy van father Robert Sirico van het Acton Institute. Solène is op twitter te volgen onder @Solena_Tad.
Keywoorden: | Aartsbisdom Luxemburg | Christelijk geloof | Europese katholieken | Genderideologie | Kardinaal Jean-Claude Hollerich s.j. | Kardinaal Mario Grech | NCRegister | Onderscheiding | Solène Tadié | Synodale weg |
Wilt u meer lezen over de Luxemburgse ‘Kardinaal Jean-Claude Hollerich s.j.‘? Klik dan hier.
Wilt u meer vertaalde artikelen lezen zoals bijvoorbeeld van de katholieke journaliste ‘Solène Tadié‘? Klik dan hier, gebruik één van de andere ’tags’ boven aan dit artikel of gebruik de zoekfunctie van de website (het vergrootglas rechtsboven aan de pagina)
220917 | [XLS000] 240427 607 |
