Het Poolse heiligdom, een van ’s werelds oudste heiligdommen gewijd aan de aardse vader van Jezus, is ook nauw verbonden met een wonder dat plaatsvond in het concentratiekamp Dachau.
Solène Tadié’; Reizen; 19 maart 2023
De heilige Teresa van Ávila placht te zeggen dat, waar de heiligen de macht hadden om het volk van God te helpen in bepaalde soorten zaken, de heilige Jozef de unieke macht had om in te grijpen in alle meest uiteenlopende moeilijkheden van het leven.
Dit was de ervaring van talloze pelgrims die zijn voorspraak afsmeekten in Kalisz, waar een van de oudste en belangrijkste centra van devotie tot de heilige Jozef ter wereld is gevestigd.
Kalisz, gelegen in centraal Polen, is een van de oudste steden van het land en samen met Poznán een van de twee historische hoofdsteden.
In de laatbarokke kerk en haar imposante witte toren, gelegen in het centrum van de stad, bevindt zich een mysterieus schilderij van de Heilige Familie dat sinds de 18e eeuw de meest vurige menigte gelovigen aantrekt.
Op een nacht in de jaren kort na 1670 wendde een oudere heer genaamd Stobienia, die leed aan een ernstige ziekte die hem verlamd had, zich tot de heilige Jozef om een einde te maken aan zijn lijden en voor hem de genade van een goede dood te verkrijgen. De volgende nacht verscheen de echtgenoot van de maagd Maria aan hem in een droom en beloofde hem genezing als hij opdracht zou geven voor het maken van een schilderij van de Heilige Familie met het opschrift “Ga naar Jozef” en het zou aanbieden aan de collegiale kerk in Kalisz.
Stobienia vertrouwde dit werk, met de door de heilige Jozef voorgeschreven details, toe aan een onbekende Nederlandse schilder van de school van Rubens. Toen hij het door hem bestelde schilderij ontving, kuste de oude man het op de meest vrome wijze en kreeg hij het gebruik van zijn benen terug.
Kort na de installatie van het schilderij in Kalisz begonnen zich in overvloed genaden te manifesteren. De eerste die daarvan profiteerde was een zekere Stanislaw Bartochowski, in 1673.
“In de daaropvolgende jaren werden ongeveer 600 genaden en wonderen geregistreerd,” vertelde father Jacek Plota, de beheerder van het heiligdom, aan het Register, terwijl hij een herdruk van een 18e-eeuws archiefboek liet zien. De overvloed aan gemelde wonderen op voorspraak van de heilige Jozef in Kalisz is nooit afgenomen, met als meest recente het wonder dat de bewaarder vorig jaar meldde.
Spirituele betekenis
Het nu beroemde schilderij toont het kind Jezus met de heilige maagd Maria links van hem en Sint Jozef rechts van hem, wiens lichaamshouding suggereert dat ze op tocht zijn. Deze door Jozef ingezette beweging symboliseert de terugkeer van de door het kruis verloste mensheid naar God. Net boven hen wordt de Heilige Geest volgens de traditie voorgesteld door de duif, waarboven God de Vader zit.
Het hoofdthema dat dit werk oproept is dat van het vaderschap, met de theologische boodschap dat de heilige Jozef – wiens maagdelijk vaderschap wordt weergegeven door de witte lelie die hij in zijn linkerhand houdt – door het volgen van God de Vader zelf ook vader is van alle zielen die deze wereld bewonen.
“Door de wijsvinger van Sint Jozef te omklemmen, aanvaardt het kind Jezus zijn rol als beschermer, opvoeder, terwijl hij door de duim van Maria vast te houden, haar functie als moeder erkent,” zei father Peter Krasuski, een priester die belast is met de rondleidingen in het heiligdom, in een interview met het Register, eraan toevoegend dat de manier waarop zij beiden Jezus bij de polsen vasthouden en niet bij de handen, dient om een bovennatuurlijke verheffing aan te geven.
Naast de Heilige Familie die horizontaal is afgebeeld, is ook de Heilige Drie-eenheid aanwezig in de verticale dimensie van het schilderij. “De theologie van dit schilderij is zeer rijk,” zei father Krasuski. “Het bevordert aanbidding en contemplatie.”
Eerste kroning van een afbeelding van Sint Jozef
De populaire devotie en de vele gemelde wonderen die de aanwezigheid van het kostbare schilderij in Kalisz in het leven riep, markeerden het begin van een gouden eeuw van devotie tot Sint Jozef in Polen die de hele 18e eeuw zou duren. Dit bracht de Poolse kerkelijke autoriteiten ertoe het schilderij in 1767 te erkennen als weldadig (imago gratiosa) en vervolgens in 1770 als wonderbaarlijk (imago miraculosa).
Uiteindelijk werd het in 1796 door bisschop Michał Kościesza Kosmowski, als vertegenwoordiger van paus Pius VI, voorzien van een kroon en met zilver bedekt. Dit was de allereerste keer in de geschiedenis dat een afbeelding van Sint Jozef werd gekroond, samen met Jezus en Maria. Deze kroning veranderde enigszins de oorspronkelijke inhoud van het schilderij, met de toevoeging van twee zilveren lelies links en rechts van Jezus en een scepter in de handen van de Maagd Maria.
Het bisdom Kujawy-Kalisz werd opgericht in 1818, en Sint Jozef zou later de patroonheilige ervan worden.
Het wonder van Dachau
Maar wat de wonderbaarlijke betekenis van het schilderij buiten de grenzen van Polen bekend maakte, was ongetwijfeld het verhaal van de priesters van Dachau, die tijdens de Tweede Wereldoorlog van een bloedbad werden gered op voorspraak van de heilige Jozef van Kalisz.
Van het door de nazi’s gerunde concentratiekamp Dachau in Duitsland is bekend dat het een groot aantal priesters, vooral Poolse, binnen zijn muren gevangen hield. Geschat wordt dat van de 1.773 Poolse priesters en bisschoppen die daar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen zaten, er 868 door de Duitsers zijn vermoord.
Toen in april 1945 de dreigende nederlaag van Duitsland steeds duidelijker werd, gaf het kamphoofd bevel tot het middels brand vernietigen van het kamp en het doden van alle gevangenen. De priesters van het kamp, waarvan velen uit de omgeving van Kalisz kwamen, vermoedden de bedoelingen van de nazi-officier en begonnen een noveen te bidden om de bescherming van de heilige Jozef af te smeken, met bijzondere verwijzing naar dit heiligdom.
Het noveengebed eindigde enkele dagen voor de datum waarop het bloedbad had moeten plaatsvinden, 29 april 1945. Het Amerikaanse leger, dat terrein aan het winnen was in Europa, was van plan een dag later, op 30 april, de controle over het kamp over te nemen.
Maar volgens plan van de Voorzienigheid, werd een kleine groep soldaten, zonder de bevelen van de nazi-kampcommandant te kennen, erop uitgestuurd om het kamp een dag eerder dan gepland te verkennen, precies drie uur voor de geplande vernietiging van het kamp.
“De SS-officieren gaven zich snel over toen ze de Amerikaanse soldaten zagen, omdat ze dachten dat het een grotere troepenmacht van het Amerikaanse leger was,” zei father Plota. “Nadat het kamp was bevrijd, was iedereen ervan overtuigd dat het de heilige Jozef van Kalisz was die deze mensen had gered. De priesters schreven een mooie gelofte waarin ze beloofden de devotie tot Sint Jozef van Kalisz te verspreiden als ze weer thuis zouden komen.”
“Op een bijbelse manier,” voegde father Plota eraan toe, “ontdekten ze dat de heilige Jozef hen kon redden, net zoals hij het kindje Jezus redde toen het voor koning Herodes naar Egypte vluchtte.”
Na de oorlog riep de Poolse bisschoppenconferentie 29 april uit als Nationale Dag van het Martelaarschap voor Poolse geestelijken onder het nazi- en communistische regime.
De honderden priesters die Dachau overleefden bleven elk jaar op deze datum bedevaarten maken naar het heiligdom om hun dank te betuigen tot aan hun dood. De laatste priester stierf in 2013, op 100-jarige leeftijd.
Ter gelegenheid van de 20e verjaardag van de bevrijding van het kamp werd in de kelder van het heiligdom een kapel ingericht, als dank voor dit wonder en om de herinnering aan de gemartelde Poolse priesters in Dachau te eren. Een klein museum met archiefstukken, persoonlijke voorwerpen van de priesters en andere herinneringen aan het concentratiekamp werd ingericht in een nabijgelegen ruimte.
Historisch bezoek van Johannes Paulus II
De populariteit van het heiligdom van Kalisz groeide sindsdien, en het heiligdom werd eind jaren zestig geconsolideerd met de oprichting van het Centrum Józefologiczne, het eerste internationale studiecentrum over Sint Jozef, dat de aanzet gaf tot het houden van een aantal evenementen en conferenties over hem.
In 1978 verhief paus Paulus VI de kerk tot de rang van kleine basiliek. Een paar jaar later, op 4 juni 1997, bracht het bezoek van paus Johannes Paulus II ongeveer 200.000 gelovigen naar de plek, die allen kwamen om het beeld te vereren en Sint Jozef te eren. Na lang te hebben gebeden aan de voet van het beeld van Sint Jozef, bloemen te hebben gelegd en het altaar te hebben gekust, herinnerde de heilige Poolse paus er in zijn homilie aan dat het heiligdom “een bijzondere plaats in de geschiedenis van de Kerk en van de natie” was. Vervolgens vertrouwde hij aan de echtgenoot van de heilige Maria alle gezinnen en de verdediging van het leven in Polen en in de rest van de wereld toe.
Tegenwoordig bezoeken jaarlijks ongeveer 500.000 pelgrims het heiligdom. Jaarlijks worden ongeveer 20 bedevaarten georganiseerd, zodat alle lagen van de samenleving en de talloze door de heilige Jozef verdedigde doelen vertegenwoordigd worden. Elke maand wordt in het heiligdom een bijzonder populaire mis opgedragen aan echtparen, die echtelieden uit het hele land aantrekt.
Het is ook in Kalisz dat de Poolse bisschoppen in 2021 hun hele natie toevertrouwden aan de heilige Jozef, in het kader van het Jaar van Sint Jozef afgekondigd door paus Franciscus, en daardoor eens te meer alle gelovigen eraan herinnerden: “Ga naar Jozef.”
Solène Tadié – NCRegister
Solène Tadié is de Europa-correspondent voor het National Catholic Register. Ze is Frans-Zwitsers en groeide op in Parijs. Na haar afstuderen aan de universiteit van Roma III met een graad in journalistiek, begon ze met verslaggeving over Rome en het Vaticaan voor Aleteia. In 2015 ging ze deel uitmaken van L’Osservatore Romano, waar ze achtereenvolgens werkte voor de Franse sectie en de culturele pagina’s van het Italiaanse dagblad. Ze heeft ook samengewerkt met verschillende Franstalige katholieke media-organisaties. Solène heeft een bachelordiploma filosofie van de Pauselijke Universiteit van Sint Thomas van Aquino, en vertaalde onlangs in het Frans (voor Editions Salvator) Defending the Free Market: The Moral Case for a Free Economy van father Robert Sirico van het Acton Institute. Solène is op twitter te volgen onder @Solena_Tad.
Keywoorden: | Dachau | H.Familie | H.Josef | Heiligdom Kalisz | Kalisz | NCRegister | Polen | Solène Tadié | Vaderschap |
Wilt u meer vertaalde artikelen lezen van de katholieke journaliste ‘Solène Tadié‘? Klik dan hier.
Wilt u meer artikelen over thema’s zoals bijvoorbeeld ‘Vaderschap’‘? Klik dan hier, of gebruik één van de andere ’tags’ boven- of onderaan dit artikel of gebruik de zoekfunctie van de website (het vergrootglas rechtsboven aan de pagina)
230320 | [XLS000]
