COMMENTAAR: In de woorden van paus Johannes Paulus II: ‘Het morele leven en het geloofsleven zijn zo diep met elkaar verbonden dat het onmogelijk is om ze te scheiden.’

George Weigel; Commentaren; 15 mei 2024

Onder de vele dringende vragen die werden opgeworpen door de Synodes over het Gezin, in 2014 en 2015, en de huidige Synode over Synodaliteit – vragen die onvermijdelijk van invloed zullen zijn op het volgende pauselijke conclaaf – valt die van de eenheid: waarin bestaat precies de eenheid van de Kerk? Wat is de inhoud van het “één” in het beamen in de geloofsbelijdenis van “één, heilige, katholieke en apostolische Kerk”?

De Gezinssynodes worstelden hiermee in hun debatten over waardig zijn om de Heilige Communie te ontvangen: kunnen zij die in kerkrechtelijk irreguliere huwelijken leven, niet in eenheid leven met de vastgestelde leer en pastorale praktijk van de Kerk, wel volledig deelnemen aan het sacrament van eenheid, de Eucharistie? Of zouden zij moeten afzien van het ontvangen van de Heilige Communie, terwijl zij zich wel bij de gemeenschap voegen in het betonen van ware aanbidding aan de Vader?

De dubbelzinnigheden in Amoris Laetitia, de post-synodale apostolische exhortatie die volgde op die synoden, loste die vraag niet op. Integendeel, het document versterkte de bezorgdheid dat er breuklijnen in de Kerk aan het ontstaan waren, waarbij sommige lokale kerken Amoris Laetitia interpreteerden in overeenstemming met de positie die ze op de synoden hadden ingenomen (d.w.z. dat mensen in irreguliere huwelijken de Heilige Communie mochten ontvangen) en andere lokale kerken de apostolische exhortatie anders interpreteerden (mensen in irreguliere huwelijken moeten afzien van het ontvangen van de Heilige Communie).

Die breuklijnen waren inderdaad diep. Want hoe kon een bron van heiligmakende genade in Duitsland tegelijk een ernstige zonde zijn 10 mijl verderop, aan de Poolse kant van de Duits-Poolse grens?

Dit was trouwens een zorg die de groep van 13 kardinalen (nu berucht in sommige kringen) overwoog aan te kaarten in hun brief aan de paus aan het begin van de Synode van 2015. In die brief vroegen de kardinalen beleefd om een herziening van de synodeprocedures, zodat er een robuuster synodaal debat zou zijn, en een proces met stemmingen waarbij de synodevaders hun oordeel zouden geven over specifieke stellingen.

In een vroeg ontwerp van die brief werd gewaarschuwd voor de mogelijkheid dat de katholieke Kerk zou gaan lijken op de Anglicaanse kerk met hun optie van een plaatselijk bepaalde Communie, waarin sommige nationale kerken geloofden en praktiseerden op een bepaalde manier en andere kerken het tegenovergestelde geloofden en praktiseerden:

Dat, zo werd gesuggereerd, was de weg naar een echt schisma. Uiteindelijk besloten de kardinalen zich alleen te richten op de synodale procedures en deze gele waarschuwingsvlag werd niet opgenomen in de definitieve tekst van de brief.

Toch bleef de bezorgdheid bestaan. En die is sindsdien toegenomen, niet in het minst door de uiteenlopende reacties op de verklaring van december 2023 van het Dicasterium voor de Geloofsleer over de mogelijkheid om mensen in verbintenissen en relaties van hetzelfde geslacht te zegenen. De kerken van België en Duitsland applaudisseerden (en bleven doen wat ze al deden) en de kerken van Afrika lieten een duidelijk “Nee, dank u” horen. Deze breuklijnen, en andere, zullen helpen het debat te bepalen – en laten we bidden dat het een echt debat zal zijn, niet een of ander surrogaat, en gemanipuleerd, “Gesprek in de Geest” – op de synode in oktober 2024.

De kwestie van de inhoud van de eenheid van de Kerk werd verduidelijkt door paus Johannes Paulus II tijdens zijn eerste pastorale pelgrimstocht naar de Verenigde Staten in oktober 1979.

Vóór het bezoek van de paus hadden de oecumenische dialogen in de VS zich geconcentreerd op leerstellige kernvragen, waarbij morele kwesties waarover katholieken en hun protestantse gesprekspartners het grondig oneens waren, “tussen haakjes werden gezet” (=voorlopig geparkeerd).Johannes Paulus zag dat anders.

Nadat hij de oecumenische congregatie in de kapel van het Trinity College in Washington had begroet als “geliefde christelijke broeders en medediscipelen van de Heer Jezus”, roemde de paus hun gemeenschappelijke proclamatie dat “er één Middelaar is tussen God en mens, de mens Christus Jezus” (1 Timoteüs 2,5) en merkte met tevredenheid hun gemeenschappelijke liefde op voor “de Heilige Schrift, die wij erkennen als het geïnspireerde woord van God”.

De paus haalde ook met spijt “de diepe verdeeldheid” aan tussen christelijke gemeenschappen “die nog steeds bestaat over morele en ethische zaken.” En toen, in één zin, deed hij de deur dicht van de oecumenische cafetaria: “Het morele leven en het geloofsleven zijn zo diep met elkaar verbonden dat het onmogelijk is ze te scheiden.” Boodschap: in een oprechte dialoog over het opnieuw tot stand brengen van christelijke eenheid kunnen morele kwesties niet buiten beschouwing worden gelaten.

Als dat al geldt voor de oecumene, dan is het zeker waar voor de eenheid van de katholieke Kerk. De inhoud van het “één” in de belijdenis van Nicea van “één, heilige, katholieke en apostolische Kerk” is een eenheid in geloof: een eenheid in de waarheden die we kennen uit de openbaring en de rede. Plaatselijk bepaald katholicisme is geen katholicisme. Nationaal katholicisme is geen katholicisme. De waarheden van het geloof – met inbegrip van de morele waarheden die menselijke bloei en zaligheid mogelijk maken – zijn universeel.

Wat wil zeggen, katholiek (met kleine letter) en Katholiek (met hoofdletter).

George Weigel

George Weigel

George Weigel George Weigel is vooraanstaand hoofdmedewerker van, en bekleedt de William E. Simon Chair in Catholic Studies aan, het Ethics and Public Policy Center in Washington.

Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)

Bron: Unity in What?| National Catholic Register (ncregister.com)

Wilt u nog meer lezen of horen over de ‘Encycliek Veritatis splendor‘ (‘schittering van de waarheid’)? Klik dan hier , of gebruik één van de andere ’tags’ boven- of onderaan dit artikel

Wilt u nog meer lezen of horen over de ‘Dictatuur van het relativisme‘ een term waar Paus Benedictus XVI het vaak over had, ook wanneer in de media weer eens alles werd plat geslagen om vooral de meningsverschillen te ontwijken? Klik dan hier , of gebruik één van de andere ’tags’ boven- of onderaan dit artikel

240517 | [XLS000] | 241017 538 |