Het eerste in de reeks was het in januari gepubliceerde rapport van de L’Arche Federation, dat licht wierp op de omvang van het misbruik gepleegd door de oprichter daarvan Jean Vanier.
Solène Tadié’; Wereld; 3 juli 2023
De Gemeenschap van de Broeders van Sint Jan in Frankrijk publiceerde op 26 juni de bevindingen van haar interne onderzoek naar een systeem van seksueel en spiritueel misbruik dat werd geïnitieerd en gepropageerd door haar stichter, pater Marie-Dominique Philippe, een charismatische figuur die overleed in 2006.
Het 800 pagina’s tellende rapport, getiteld “Begrijpen en Genezen: Oorsprong en Analyse van Misbruik in de Familie van Sint Jan” onthult dat sinds de oprichting in 1975 167 mensen het slachtoffer zijn geworden van misbruik door 72 fraters – ongeveer 8% van alle broeders die sinds de oprichting deel uitmaakten van de gemeenschap.
In een persbericht verklaarden de broeders dat het overgrote deel van de incidenten is gepleegd tegen volwassen vrouwen in de context van spirituele begeleiding en dat ze variëren van ongepast taalgebruik tot verkrachting.
Het rapport is het resultaat van een drie jaar durend onderzoek en werd opgesteld nadat op het algemeen kapittel van de gemeenschap in 2019 een rapport van een voorbereidende commissie was vrijgegeven dat het structurele aspect van misbruik in haar instituut in verband met haar stichter had aangetoond.
De Broeders van de Gemeenschap van Sint Jan, opgericht in Fribourg, Zwitserland, in 1975, vormen een tak van de Sint Jan Familie, die ook twee andere vrouwelijke contemplatieve takken omvat, evenals lekenleden bekend als oblaten. Vandaag de dag telt deze ongeveer 422 broeders en ongeveer 100 priesters in opleiding, verspreid over pakweg 50 priorijen over de hele wereld.
Dit is de derde keer dit jaar dat de naam van Philippe genoemd wordt in rapporten die het fenomeen analyseren van het gebruik van macht, invloed en spirituele autoriteit om een ongezonde greep te krijgen op jonge, dynamische katholieke gemeenschappen.
De eerste in de reeks was het rapport van L’Arche Federation, gepubliceerd in januari, dat licht wierp op de omvang van het misbruik dat werd gepleegd door haar oprichter Jean Vanier onder invloed van zijn mentor, pater Thomas Philippe, de broer van Marie-Dominique Philippe.
De twee broers, beiden dominicanen, stonden toen centraal in een uitgebreid onderzoek in opdracht van de Orde van Predikheren in Frankrijk om inzicht te krijgen in de institutionele mechanismen die jarenlang een systeem van misbruik mogelijk maakten, ondanks sancties van het Vaticaan tegen hen al in de jaren 50 voor gevallen van seksueel misbruik die werden gelegitimeerd in de context van geestelijke begeleiding.
De sancties die werden opgelegd door de kerkelijke autoriteiten van die tijd – die een afwijkende theologie hadden geïdentificeerd als de basis voor het rechtvaardigen van deze misstanden – werden snel onder het tapijt geveegd tot op het punt dat ze onbekend waren bij de meeste leden van de gemeenschappen van Sint Jan en ook bij paus Johannes Paulus II, wiens vriendschappelijke relatie met Marie-Dominique Philippe de legitimiteit en het aura van heiligheid van de stichter verder had versterkt.
Opkomst van een ‘kleine sekte’
Het nieuwe rapport, dat 10 jaar na de eerste onthullingen met betrekking tot Philippe is gepubliceerd, is het resultaat van een samenwerking tussen de Broeders van Sint Jan en verschillende externe experts, die een theologische, historische en psychologische benadering van de zaak combineren.
Het rapport analyseert met name de manieren waarop begrippen als vriendschap, barmhartigheid en verbondenheid met God in een privécontext werden gebruikt om misbruik te rechtvaardigen. Het illustreert ook de omvang van de invloedssfeer van de familie Philippe, aangezien hun zus Cécile Philippe en oom Thomas Dehau, beiden dominicanen, ook betrokken zijn bij deze onderzoeken.
“Wat in dit geval heel belangrijk is, is dat deze feiten niet gaan over geïsoleerde individuen, maar over leden van een hele familie die werd beschouwd als ‘goed katholiek’ die een zeer disfunctioneel onderricht genoten in een gesloten omgeving, en die volgelingen maakten aan wie ze hun perversie doorgaven,” vertelde pater Elias Leyds, lid van de gemeenschap van Sint Jan sinds 1987 en oprichter van EWTN in de Lage Landen van Europa, aan CNA, eraan toevoegend dat deze mechanismen werden versterkt door de gemeenschapsdimensie die het ontstaan van een “kleine sekte” bevorderde.
“Veel mensen daaromheen konden zich geen voorstelling maken van wat er aan de hand was, mijzelf incluis, ook al was ik lange tijd gevangeniskapelaan geweest en dacht ik dat ik alles gezien en gehoord had,” zei hij.
Voor Leyds is het nieuwe wat dit rapport belicht het fenomeen van psychologische controle, die mogelijk werd gemaakt door het binnendringen in iemands spirituele en contemplatieve leven.
“De misbruikschandalen van de afgelopen jaren betroffen, in de meeste gevallen, geestelijken die hun gezagspositie gebruikten om minderjarige jongens fysiek te misbruiken. Nu worden we ons bewust van het bestaan van een mystiek soort misbruik, dat bovenop fysiek misbruik komt en bestaat uit een perversie, een zich toe-eigenen van de intieme band met God.”
Loskoppeling van de institutionele kerk
Een ander centraal element in de analyse van de commissie is de diep problematische benadering die Philippe en anderen in de gemeenschap erop nahielden in de manier waarop zij hun leiderschap en gemeenschapsleven vorm gaven.
In een interview met KTO TV na de publicatie van het rapport, verwees broeder Jean-Yves, de communicatiemanager van de gemeenschap, naar een “zeer verticaal en verkokerd systeem, dat stilzwijgen in de hand heeft gewerkt” en een zekere loskoppeling van de institutionele kerk, inclusief de lokale bisschoppen.
“Het was dit zichzelf tot uitgangspunt nemen van Marie-Dominique Philippe, dat voortdurend het instituut omzeilde, dat mogelijk maakte dat een dergelijk systeem zich kon ontwikkelen,” zei hij, eraan toevoegend dat de gezamenlijke bewustwording binnen de gemeenschap vooral tot stand kwam door het reguleren van deze band met het insituut.
“Hoe openhartiger de dialoog en de band met de kerkelijke autoriteiten, hoe meer we ons bevrijden van deze greep van Philippe.”
“Ik ben deze commissie dankbaar voor dit werk van verheldering en objectiviteit, dat pijnlijk maar meer dan noodzakelijk is, omdat onze verantwoordelijkheid openbaar moet zijn,” zei Leyds.
“Het is nu aan ons, broeders van Sint Jan, om deze wonden en onze aanwezigheid in deze gemeenschap te begrijpen en te proberen Gods wil voor ons te begrijpen.
“We zullen vooruitgang in de goede richting blijven boeken zolang we verankerd blijven in geloof, hoop en naastenliefde, in het licht van de verrezen Christus.”
Tijdens hun Generaal Kapittel in 2022 namen de broeders, samen met de vrouwelijke takken van de familie van Sint Jan, het besluit om niet langer de leefregel van Philippe na te leven en keurden ze een nieuwe verklaring goed die voortaan als referentie zal dienen voor de broeders bij het organiseren van hun religieuze en gemeenschapsleven.
Solène Tadié
Solène Tadié – NCRegister
Solène Tadié is de Europa-correspondent voor het National Catholic Register. Ze is Frans-Zwitsers en groeide op in Parijs. Na haar afstuderen aan de universiteit van Roma III met een graad in journalistiek, begon ze met verslaggeving over Rome en het Vaticaan voor Aleteia. In 2015 ging ze deel uitmaken van L’Osservatore Romano, waar ze achtereenvolgens werkte voor de Franse sectie en de culturele pagina’s van het Italiaanse dagblad. Ze heeft ook samengewerkt met verschillende Franstalige katholieke media-organisaties. Solène heeft een bachelordiploma filosofie van de Pauselijke Universiteit van Sint Thomas van Aquino, en vertaalde onlangs in het Frans (voor Editions Salvator) Defending the Free Market: The Moral Case for a Free Economy van father Robert Sirico van het Acton Institute. Solène is op twitter te volgen onder @Solena_Tad.
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
Wilt u meer vertaalde artikelen lezen van de katholieke journaliste ‘Solène Tadié‘? Klik dan hier.
Wilt u meer lezen of horen over ‘ xxxxx ‘? Klik dan hier, met dank aan www.rkdocumenten.nl
230705 | [XLS000]
