In Memoriam bij het graf van Pater Elias Leyds c.s.j. door Bas Kloppenborg, oud studiegenoot die hem volgde op zijn reis binnen de katholieke kerk en hem hielp om EWTN Lage Landen op te zetten.  

31 januari 2024, Oisterwijk – Mijn Naam is Bas Kloppenborg. Ik ben net als Pater Elias en de rest van het EWTN team, geïnspireerd door het werk van Moeder Angelica om het ‘Eternal Word’ ook in de Lage Landen te verspreiden. Ik ken hem sinds 1981 uit Delft, dat is nu zo’n 42,5 jaar geleden. Mij is gevraagd om kort te spreken. Dat is haast onmogelijk voor zo een kleurrijk persoon als onze Pater Elias.

A couple of words in english for the many people from abroad, today present at this funeral. Spoken about EWTN. We are very grateful for the immense support we received from the whole EWTN family worldwide, and especially EWTN Germany, who organised together with Johan Pauwels, our man in Flanders, and Päl Nes from Norway, the live stream on youtube  today. And although Elias detested the internet, the virtual world, he also realised that it was an excellent means of connecting people and bringing them back to analogue F2F meeting, as is this funeral.  

Toen ik in Delft aankwam en lid werd van het Delftsch Studenten Corps (DSC) ging Frits Leyds, de latere Pater Elias, de Senaat in – het bestuur van de studentenvereniging. Als eerstejaars keek je toch een beetje op naar hem, maar dat is langzamerhand iets minder geworden, alhoewel ik nooit heb kunnen tippen aan zijn filosofische en theologische kennis en nog wel wat meer …. 

Ik heb Pater Elias samen met anderen hier aanwezig, gevolgd op zijn pad van de verwondering. Op het lint van ons bloemstuk in de kerk, nu op zijn graf, hebben we als EWTN niet voor niets laten schrijven: ‘Verwondering is verlangen naar zien‘ (‘Wonder is the desire to see’). En dat verlangen had hij zeker.

Aan het eind van mijn studie kon zijn kamer krijgen in Den haag, nadat hij ontslag had genomen bij Shell, om zijn roeping te volgen. Ik heb hem bezocht in St Jodard in 1989 en daar geïnterviewd, hetgeen uitgebreid gepubliceerd is in het Katholiek Nieuwsblad, toen ze nog ruimte gaven voor diepgaande echte katholieke artikelen, onder leiding van wijze journalisten als Wim Peeters en Henk Rijkers. Pater Elias had ook groot respect voor hen.

In Vilnius heb ik met de Pater de straatschoffies ontmoet in het opvangproject in de heuvels. Daar werd hen een ambacht geleerd om zodoende, weg van de straat, een nieuw bestaan op te bouwen. Het zijn die jongeren, samen met de inwoners van de oude centrale gevangenis van Vilnius, waarover hij schrijft in zijn biografische boek ‘Antwoord mij!’. Daarin leest u, net als zijn producties op het EWTN lage landen platform (ongeacht geluid, tekst of beeld)  over dezelfde terugkomende thema’s, waar hij jaren lang zeer precies en consistent over sprak en schreef. Je kon hem s’ nachts uit bed halen, om een preek vragen over de Apokalyps, Evangelie van Johannes of het boek Job. Het maakte niet uit: hij dronk, at en ademde het Woord.

‘Realisme’, ‘Verantwoordelijkheid’, ‘de Ziel’ en ‘echte zielenzorg’ in plaats van ‘Pastorale Zorg’, wat voor hem bijna een schuttingswoord was geworden. ‘Het dogma van het Filioque’, zo essentieel om te begrijpen waarom hij verwachtte dat de redding van het Christelijke Europa zal moeten komen vanuit Midden-Europa, als gouden schokbreker  tussen Oost en West.

‘De Rede’, ‘Vruchtbaarheid’, ‘Vaderschap’ en ‘Vriendschap’ ga zo maar door. Alhoewel hij met de zogenaamde theologie van de vriendschap nog altijd stoeide, want daar lag ergens voor hem de sleutel voor het grote gat, die zat in de leer van de stichter van zijn orde, waar Pater Elias toch, ondanks alles, veel van had geleerd.

Alle bergtochten (bikkeltocht) vormen een belangrijk werk in zijn apostolaat. Hij heeft daar  vele jongeren geïnspireerd en bewogen. Pater Elias en ik hebben in 2012  samen met een aantal vaders, ook hier aanwezig, en onze zonen een week lang in Zwitserland gelopen met als hoogtepunt een vier-duizender: de Bishorn in de Valais. De jongens hebben dagelijks gestreden om de heilige tas en om vooruit te mogen lopen zodat ze de plek mochten prepareren voor de Heilige Eucharistieviering in de open lucht. Elias leerde de jongens dat krekels een notensmaak hebben.   

Ik weet niet of het komt door zijn werk bij Radio Maria of door zijn onomwonden uitspraken, maar hij werd eind 2018 gevraagd om het werk van MoederAngelica in Europa te ondersteunen en uiteindelijk in december 2019 zijn we samen naar Irondale Alabama gegaan, om daar met Michael Warsaw het contract te tekenen om EWTN Lage Landen op te zetten voor het Nederlandse taalgebied. Hij deed dit zonder uitzicht op een salaris of officiele aanstelling. Het werk moest gewoon gedaan worden. 

Ik weet nog dat Pater Elias vertelde over zijn korte ontmoeting met Kardinaal Müller in een sacristie van de St Pieter in Rome, een tijdje later. Men had Pater Elias bij de Kardinaal geïntroduceerd als de nieuwe programma directeur die EWTN in Nederland en België zou opzetten. De kardinaal keek hem aan met een gezicht zo van: je bent gek! Waar ben je aan begonnen? Dit is onmogelijk! Hij zei dat Elias daar veel, heel veel zegen voor nodig zou hebben, en hij zou voor hem bidden.

Maar Elias was niet bang. Hij had veel bewondering voor de grote Heilige Paus Johannes Paulus II, wiens interview door Andre Frossard, niet voor niets is uitgegeven onder de titel: ‘wees niet bang’.

13 mei 1981, was de dag waarop Frits Leyds een drukke Delftse sociëteit binnenliep met de wetenschap dat er aan aanslag was gepleegd op deze Paus. Hij schrok van de grote mate van doelloosheid in de sociëteitszaal, een vorm van materialistisch nihilisme en ogenschijnlijk geen aandacht voor de aanval op autoriteit. Dat gaf bij hem de doorbraak om katholiek te worden. In het KN interview bleek dit een culminatie van wonderlijke ervaringen te zijn, die begonnen is op Atlantic College en liep via speciale plaatsen als Lourdes en het sterfhuis van Moeder Teresa in Calcutta. Hij heeft in Zwiggelte wel eens gezegd dat zijn gang naar Atlantic College op vroege leeftijd hem misschien wel heeft losgerukt van zijn wortels. Zou hij daarom altijd zo onrustig en in weze altijd op reis geweest zijn? 

Frits Leyds is geboren op 13 december 1958 en Pater Elias zag het licht op de feestdag van onze Lieve Vrouwe van Fatima. Wij hebben hem moeten loslaten op 22 januari 2024, in de hoop dat hij spoedig mag ‘ZIEN ‘ en eindelijk weer thuis zijn.

Mensen worden niet herinnerd door namen gebeiteld in marmer, maar veeleer in de harten van zij die geraakt zijn. Ik denk dat wij de beste, maar ook meest chaotische, ongeorganiseerde kardinaal hebben verloren, die Nederland nooit gehad heeft.   

En al onze vragen … die kunnen wij slechts neerleggen bij onze lieve God: Antwoord mij!

Pater Hugo van de kluis uit Warfhuizen in Noord-Groningen zei in zijn korte gedachtenis afgelopen zondag zo mooi: “…opdat deze stralende ziel door God in de hemel geborgen mag zijn”.

Bas Kloppenborg, Team EWTN Lage Landen

Pater Elias in het vliegtuig naar Birmingham, Alabama, december 2019 om het contract te tekenen met EWTN international – foto (c) Bas Kloppenborg – EWTN Lage Landen

Red: Wilt u meer weten over het boekje ‘Antwoord mij!’ van Pater Elias klik hier 

Wilt u de verschillende bijdragen lezen die geschreven zijn rondom het overlijden van Pater Elias klik dan hier.

240304 [XLS000] | 240513 321 |