De vroege christenen erkenden Maria steevast als de nieuwe Eva en trokken een directe parallel tussen haar gehoorzaamheid, onbevlekte ontvangenis en de zondeval van Eva,
Dave Armstrong | Blogs 11 maart 2025 – Veel kerkvaders verwezen naar de Heilige Maagd Maria als de Nieuwe Eva of Tweede Eva, wat betekent dat ze Ja zei tegen God en Hem gehoorzaamde bij de Aankondiging, in tegenstelling tot Eva die ongehoorzaam was, wat leidde tot de val van de mensheid. Dit was een analogie met de uitspraak van Paulus: “Zoals in Adam allen sterven, zo zullen ook in Christus allen levend worden gemaakt” (1 Korintiërs 15:22; vgl. 15:45). De heilige kardinaal John Henry Newman verwees naar de ontwikkeling van dit begrip:
Wat betreft de ouderdom van de leer. In de eerste eeuwen werd niet formeel gesproken over erfzonde in tegenstelling tot feitelijke zonde. … Pas in de tijd van de heilige Augustinus kon de vraag gesteld worden of onze Lieve Vrouw zonder erfzonde was of niet. Tot aan zijn tijd, en ook daarna, was het gebruikelijk om in vage bewoordingen te zeggen of te impliceren dat Maria niets met zonde te maken had . … Dit gaat niet zo ver dat men daadwerkelijk uitspreekt dat zij de genade van God had vanaf het eerste moment van haar bestaan, en nooit onder de macht van de erfzonde was, maar door haar te vergelijken met Eva, die natuurlijk wel degelijk zonder erfzonde geschapen was, en door haar zo’n hoge positie te geven, impliceert het dat wel. (The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. 22; brief aan Lady Chatterton op 2 oktober 1865)
Kardinaal Newman merkte op dat, aangezien de leer van de Onbevlekte Ontvangenis van de Heilige Maagd Maria zowel op de erfzonde als op de feitelijke zonde betrekking heeft, deze niet volledig begrepen kon worden voordat de leer van de erfzonde zelf voldoende ontwikkeld werd – in de tijd van de heilige Augustinus (354-430) – echter, dat de analogie met de Nieuwe Eva alleen al sterk afwezigheid van erfzonde impliceerde.
Dienovereenkomstig schrijft de eminente Anglicaanse patristische geleerde J. N. D. Kelly over de heilige Irenaeus (130-202) dat deze “nergens een specifieke beschrijving formuleert van het verband tussen de schuldige daad van Adam en de rest van de mensheid”. In de vroegere H.Justinus de Martelaar (100-165) vinden we een nog eenvoudiger opvatting. Kelly beschrijft het als “de zonde van Adam en Eva … is het prototype van onze zonde.”
Evenzo merkt Kelly op dat de opvatting van Tertullianus (c. 160-c. 225) “moeilijk zo gelezen kan worden dat het onze solidariteit met de eerste mens in zijn schuld met zich meebrengt (d.w.z. erfschuld) en in de gevolgen van zijn daad,” en dat de positie van Origenes (c. 185-c. 254) “het laten varen van elke doctrine van gezamenlijke zondigheid met zich meebrengt.”
Kardinaal Newman ging dieper in op de implicaties van de analogie tussen Eva en Maria en wees erop dat Eva inderdaad geschapen was zonder erfzonde en zondeloos was voor de zondeval. Met andere woorden, als Maria direct vergeleken wordt met de Eva van voor de zondeval, dan moet zij zondeloos zijn geweest zoals Eva was, wat een werkelijke, pure zondeloosheid was, van voor de zondeval van de mensheid – zoals God het oorspronkelijk voor ons allemaal bedoeld had.
Eva was de enige persoon, samen met Adam, die absoluut puur en zonder zonde was. Bovendien heeft dit implicaties voor de erfzonde, omdat Eva die voor haar rebellie en val ook totaal miste; daarom zou Maria dezelfde eigenschappen moeten bezitten om het beter te doen dan Eva en om de Nieuwe (Tweede) Eva te zijn. Maar de vroegere Vaders hadden daar geen volledig begrip van omdat ze de erfzonde nog niet volledig begrepen. Iedereen is het erover eens dat Eva zondeloos was en zonder erfzonde voor de zondeval.
Nogmaals, als Maria de Nieuwe Eva was omdat ze Ja zei tegen God, dan moest ze zonder zonde zijn omdat de analogie sloeg op de Eva van voor de zondeval die zonder echte of erfzonde was op het moment dat ze werd geroepen om voor God of zichzelf te kiezen. Maria zei Ja, en dus moest ze minstens zo “hoog” in het plan der dingen staan als de ongevallen Eva om dat te kunnen doen.
Dit is hoe en waarom de analogie met de Nieuwe Eva zowel een zondeloze Maria impliceert (vrij van feitelijke zonde) als, bij uitbreiding, ook een Maria die vrij is van de erfzonde. Wat we in dit opzicht zien bij vroegere kerkvaders zoals Sint Irenaeus is precies wat we zouden verwachten te vinden volgens Newmans beroemde theorie over de ontwikkeling.
De noodlottige beslissing van Adam en Eva betrof het hele menselijke ras, volgens de standaard erfzonde-theologie, gebaseerd op 1 Korintiërs 15:22 (“In Adam sterven allen”) en enkele andere passages. Als Maria dus ongedaan maakte wat Eva deed, zoals veel kerkvaders leerden, dan zou dat ook enorme gevolgen hebben voor de geschiedenis van de verlossing (omdat zij onze Verlosser en Heer baarde) en ook, in het verlengde daarvan, voor haar eigen zondeloosheid, omdat zij in feite weer in Eva’s positie werd geplaatst om te kiezen tussen God (zondeloze oorspronkelijke staat) en haarzelf (zonde na moedwillige rebellie).
Maria zou net als wij allemaal de erfzonde hebben geërfd omdat haar onbevlekte ontvangenis niets met haar moeder te maken heeft en alles met Gods speciale wonderbaarlijke daad van genade. Daarom noemde ze God haar Verlosser. God behoedde haar voor de zonde, wat hetzelfde effect heeft als iemand anders die uit de put van de zonde wordt gered nadat hij erin is gevallen.
Wat we ontdekken in de kerkgeschiedenis is dat sommige doctrines zich heel snel ontwikkelen (bijv. wedergeboorte door de doop, de echte aanwezigheid in de eucharistie, episcopaal kerkbestuur) en andere heel langzaam (de Heilige Drie-eenheid, de erfzonde, het volledige begrip van het pausschap, trinitarisme, de gemeenschap der heiligen, christologie, de canon van de Bijbel, mariologie).
Ondertussen blijkt een derde categorie leerstellingen – bij nader onderzoek – verwordingen te zijn van wat eerder kwam of zelfs regelrechte nieuwigheden, en als zodanig werden ze vrijwel universeel verworpen door de kerkvaders, totdat hen in de 16e eeuw, met de komst van het protestantisme, nieuw leven werd ingeblazen sola Scriptura, sola fide, symbolisch opgevatte eucharistie en doopsel, denominationalisme, enz.)
Dave Armstrong
Dave Armstrong is een fulltime katholiek auteur en apologeet, die sinds 1981 actief het christendom heeft verkondigd en verdedigd. Hij werd in 1991 opgenomen in de Katholieke Kerk. Zijn website/blog, Biblical Evidence for Catholicism, is online sinds maart 1997. Hij onderhoudt ook een populaire Facebook-pagina. Dave is gelukkig getrouwd met zijn vrouw Judy sinds oktober 1984. Ze hebben drie zonen en een dochter (allen onderwezen met thuisonderwijs) en wonen in het zuidoosten van Michigan.
Bron: Immaculate Conception: How the Church Fathers Saw Mary as the New Eve| National Catholic Register
Vertaling: EWTN Lage Landen (HR)
Wilt u meer artikelen lezen van ‘Dave Armstrong’ in de oude tijd ? Klik dan hier of gebruik één van de andere ’tags’ onderaan deze post.
230726 [XLS000] |
