Klik hier om naar de aflevering van FilioQue te gaan op youtube 

Van extremisme naar radicaliteit (9): bronnen van het denken achter totalitair handelen 

FilioQue het katholieke handelsmerk – Pater Elias Leyds c.s.j.

In deze deelserie van FilioQue gaat Pater Elias in op het onderscheid tussen (links en rechts) extremisme en hoe we de weg kunnen vinden naar ‘authentieke radicaliteit‘, waartoe we allen geroepen zijn.

Als we kijken naar bronnen voor het extreme denken achter totalitair handelen dan ontkomen we niet aan Romantiek en Rationalisme.

Waar de Romantiek in het westerse denken ontspruit uit de Duitse, Germaanse protestants lutherse cultuur, zien we het Rationalisme eerder in de katholieke Latijnse cultuur.

De Romantische filosoof Hegel en de Duitse Lutherse theologie, met aandacht voor esthetiek en kunst, hebben een ruime emotionele basis gecreëerd voor het bezien van de werkelijkheid vanuit subjectief menselijk emotioneel denken, waar gevoelens een grote rol speelt. De subjectieve aannames vormden de basis voor, of een vorm van slachtofferschap, of een superioriteit denken, herkenbaar voor de ontwikkeling van Nationaal Socialisme in de 30er jaren van de vorige eeuw.

Katholieken zochten een rationeel dialectisch antwoord op de op subjectieve lutherse basis van de reformatie. Zodra de objectiviteit zo sterk werd, dat het ten koste ging van de menselijke persoon, werd het steeds extremer.

Binnen elke vorm van totalitarisme ziet men aan de ene kant een romantische (emotionele) basis om het doel voeding te laten krijgen bij de aanhang en aan de andere kant een objectief apparaat dat de macht of controle uitoefent binnen het systeem. 

Voorbeelden hiervan zien we bij de SS binnen het nationaal Socialisme van de WOII en de Tjeka, de voorganger van de KGB en de huidige FSB binnen Rusland.

Het totalitaire karakter is als rode draad van de Russiche samenleving nooit verdwenen, alhoewel de extreme uitwassen wellicht nu meer in de geniepigheid plaatsvinden (mensen vergiftigen en ‘uit ramen (laten) vallen’).

In Rusland zien we dat de ideologie is opgeschoven van links naar rechts (van socialisme naar fascisme), waarin Russen worden geacht een leidende rol te spelen in het herstel van het Russische rijk van Peter de Grote.

Zoals in de vorige aflevering uitgelegd is, moeten we realistisch de kleine waarheden onder ogen zien die in extreme richtingen zitten, op weg naar echte radicaliteit waartoe wij als mens geroepen zijn. We zullen een balans moeten vinden tussen emotionaliteit en rationaliteit. Waar gevoelens menselijk, maar moeilijk overdraagbaar zijn, zo helpt rationaliteit om taal en begrippen te vinden, die ons in staat stellen te communiceren over de meest wezenlijke zaken in ons bestaan. 

Wilt u de andere afleveringen zien van deze ‘serie’ binnen FilioQue over ‘extremisme’, klik hier 

Wilt meer lezen over de ‘Totalitarisme‘? Klik hier, of gebruik een van de andere ’tags’ boven- of onderaan dit artikel.

Wilt meer lezen over het verschil tussen ‘Emotie en persoonlijke overtuiging’ en zoeken naar objectieve waarheid in de journalistiek’? Klik dan hier, of gebruik een van de andere ’tags’ boven- of onderaan dit artikel. 

15:01 | 230726 [XLS000] |