Door CNA Staff

Denver Newsroom, 11 jun, 2021 / 22:00 pm

Waar komt de term eucharistische coherentie vandaan?

De term eucharistische coherentie vindt zijn oorsprong in het slotdocument van de Vijfde Algemene Conferentie van de Bisschoppen van Latijns-Amerika en de Caraïben, gehouden in Aparecida, Brazilië, in 2007. Toenmalig kardinaal Jorge Bergoglio, een van de belangrijkste opstellers, prees het document en paus Benedictus XVI keurde de definitieve tekst goed en prees de “rijkdom van de reflecties in het licht van het geloof en de hedendaagse sociale context”.

Dit is de volledige paragraaf:

“Wij hopen, dat wetgevers, regeringsleiders en zorgverleners, zich bewust van de waardigheid van het menselijk leven en van de verankering van het gezin in onze volkeren, deze zullen verdedigen en beschermen tegen de afschuwelijke misdaden van abortus en euthanasie; dat is hun verantwoordelijkheid. Daarom moeten gewetensbezwaren, in reactie op wetten en bepalingen van de overheid die in het licht van geloof en rede onrechtvaardig zijn, worden aangemoedigd. Wij moeten ons houden aan “eucharistische coherentie”, dat wil zeggen, ons ervan bewust zijn, dat men niet de heilige communie kan ontvangen en tegelijkertijd met daden of woorden tegen de geboden handelen, vooral wanneer abortus, euthanasie en andere ernstige misdaden tegen leven en gezin worden aangemoedigd. Deze verantwoordelijkheid rust in het bijzonder op wetgevers, regeringsleiders en gezondheidswerkers”.

Waarom is de eucharistische coherentie zo nauw verbonden met abortus en euthanasie?

De theologie van de eucharistische coherentie bouwt voort op leringen van de Kerk die vervat zijn in de encycliek Evangelium Vitae en de post-synodale exhortatie Sacramentum Caritatis. De Amerikaanse bisschoppen die naar de term verwijzen, gebruiken dus een term die regelrecht voortkomt uit reflectie op onderricht van het magisterium.

Evangelium Vitae, waarnaar wordt verwezen in paragraaf 436 van het Aparecida-document, benadrukt de ernst van abortus en euthanasie, de duidelijke noodzaak om zich te verzetten tegen alle wetten die deze willen legitimeren, en het verbod op formeel medewerking verlenen aan dit kwaad, terwijl Sacramentum Caritatis meer in het bijzonder de implicaties onderzoekt van het omgaan in het eigen leven met deze leerstellingen voor de ontvangst van de eucharistie.

Volgens Benedictus XVI erkent eucharistische consistentie, een term die in Sacramentum Caritatis wordt gebruikt, het “objectieve verband” tussen de Eucharistie en de fundamentele waarden waaraan een katholiek in zijn persoonlijk en openbaar leven moet vasthouden, waaronder “eerbied voor het menselijk leven, de verdediging ervan vanaf de conceptie tot de natuurlijke dood, het gezin dat is gebaseerd op het huwelijk tussen man en vrouw, de vrijheid om je kinderen op te voeden en de bevordering van het algemeen welzijn in al zijn vormen”.

Waarom is de eucharistische coherentie verbonden met katholieke politici in het bijzonder?

Sacramentum Caritatis, dat slechts drie maanden voor het document van Aparecida werd gepubliceerd, weerspiegelt de ontwikkeling van het denken van paus Benedictus XVI. Als hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer schreef hij, in 2004, een memorandum aan de Amerikaanse bisschoppen, als reactie op het debat over de Democratische presidentskandidaat, en voorstander van abortus, John Kerry, die zich aanbood voor de ontvangst van de heilige communie.

Basisaspecten die zijn opgenomen in het memorandum zijn onder meer, of een katholiek in volledige gemeenschap met de Kerk is, dan wel schuldig is aan een ernstige zonde, of excommunicatie of interdict als straf is toebedeeld, en of de persoon een uur tevoren gevast heeft.

Het memorandum preciseert ook, dat wanneer medewerking aan abortus en euthanasie duidelijk wordt – “inhoudend, in het geval van een katholiek politicus, diens consequent propageren van, en stemmen voor, permissieve abortus- en euthanasiewetten” – de pastoor de heilige communie moet weigeren, indien de politicus geen berouw toont na een privé-gesprek, waarin de persoon wordt onderricht over de leer van de Kerk. Dit komt overeen met het voorschrift dat in het kerkelijk recht is vastgelegd in Canon 915.

Sacramentum Caritatis werkt verder de plichten uit van katholieken in het openbare leven om fundamentele, niet-onderhandelbare waarden te bekrachtigen, om te voorkomen dat zij persoonlijke overtuigingen scheiden van openbare plichten, en door hen te herinneren aan “hun zware verantwoordelijkheid tegenover de samenleving”.

Het document van Aparecida verwijst ook naar de plichten van wetgevers en regeringsleiders met betrekking tot kwesties rond het leven, namelijk om zich te verzetten tegen de “afschuwelijke misdaden van abortus en euthanasie”, of te erkennen dat zij de heilige communie niet kunnen ontvangen.

Waarom hebben medische beroepsbeoefenaren een speciale verantwoordelijkheid om eucharistisch coherent te leven?

Het document van Aparecida maakt duidelijk, dat de verdediging van het menselijk leven en de eucharistische coherentie niet beperkt is tot regeringsfunctionarissen, maar dat het de speciale plicht is van iedere gedoopte arts, verpleegkundige en zorgverlener om de waardigheid van het leven te waarborgen of af te zien van het ontvangen van de eucharistie.

“De dood veroorzaken” kan nooit worden beschouwd als een vorm van medische behandeling, zelfs niet, als het uitsluitend de bedoeling is te voldoen aan het verzoek van de patiënt,” schreef Johannes Paulus II in Evangelium Vitae. “Integendeel, het druist volledig in tegen het beroep van zorgverlener, dat geacht wordt een hartstochtelijke en onwankelbare bevestiging van het leven te zijn”. Johannes Paulus II riep beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg op zich te beroepen op gewetensbezwaren, in plaats van deel te nemen aan het kwaad van abortus en euthanasie.

In een toespraak tot de Pauselijke Academie voor het Leven heeft Benedictus XVI opnieuw bekrachtigd, dat “elke menselijke gemeenschap en de politieke gemeenschap zelf gegrondvest zijn” op het recht op leven.  Beroepsbeoefenaren, artsen en advocaten moeten daarom “moedig gewetensbezwaren” aanvoeren tegen het kwaad dat het recht op leven bedreigt.

Waarom is de eucharistische coherentie verbonden met de USCCB voorjaarsbijeenkomst 2021 volgende week?

In 2004 schreef Joseph Ratzinger een memo aan de USCCB, toen de Amerikaanse bisschoppen verwikkeld waren in het Kerry-communiedebat. De discussie breidde zich al snel uit tot pro-choice politici in het algemeen. In 2006 publiceerde de USCCB, in antwoord op deze vragen en de implicaties voor alle katholieken, een document over hoe zich voor te bereiden om de Eucharistie waardig te ontvangen.

In de tussenliggende jaren openbaarde zich een crisis in het geloof in de Eucharistie onder katholieken in het algemeen. In 2019 bevestigde een rapport van Pew Research dat slechts 31% van de katholieken geloofde in de leer van de werkelijke tegenwoordigheid in de Eucharistie. De urgentie van de kwestie omtrent het waardig ontvangen van de Eucharistie dook weer op toen prominent katholiek en abortusondersteuner Joe Biden, een Democraat, zijn eigen race om het presidentschap begon.

In november 2020 werd een werkgroep voor eucharistische coherentie gevormd, om de kwestie te behandelen van het schandaal dat wordt gecreëerd, wanneer een dermate prominente publieke figuur de heilige communie ontvangt. De groep, onder leiding van USCCB vice-voorzitter aartsbisschop Allen Vigneron, stelde voor een document op te stellen over de Eucharistie – een document gericht op alle katholieken en niet specifiek op één politicus.

In de afgelopen maanden is het gebruik van de term eucharistische coherentie explosief toegenomen, en bisschoppen in het hele land verdedigen de aloude kerkelijke leer die achter de term schuilgaat, en de implicaties ervan voor politici en medische professionals, evenals voor de algemene katholieke bevolking, gebaseerd op een begrip van het fundamentele karakter van het recht op leven.

Het huidige hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer, kardinaal Luis Ladaria, bevestigde ook de noodzaak van eucharistische samenhang in een brief aan de Amerikaanse bisschoppen, die op grote schaal ten onrechte is geïnterpreteerd als een verzoek om een pauze in de normale USCCB-procedures.

De bisschoppen zullen een door de Commissie voor de Doctrine uitgewerkte schets van een ontwerpdocument over de Eucharistie bespreken tijdens hun Juni 2021 voorjaarsbijeenkomst, volgende week. De vergadering zal virtueel gehouden worden van 16 tot 18 juni 2021.