COMMENTAAR: Atheïsme is niet alleen het niet kunnen geloven in God, maar het niet kunnen geloven in zichzelf.

Donald DeMarco; Commentaren; 12 januari 2023

Voordat C.S. Lewis een van ’s werelds meest overtuigende apologeten voor het christendom werd, was hij een overtuigd atheïst. In zijn boek The Problem of Pain reflecteert hij op zijn vroegere gedachten als atheïst. Als iemand hem zou vragen, schrijft hij, “Waarom geloof je niet in God? “, dan zou hij iets hebben gezegd in de trant van:

“Kijk naar het universum waarin we leven. Verreweg het grootste deel ervan bestaat uit lege ruimte, volkomen donker en onvoorstelbaar koud. De hemellichamen die in deze ruimte bewegen zijn zo weinig in getal en zo klein in vergelijking met de ruimte zelf, dat zelfs als bekend zou zijn dat elk daarvan zo vol zou zitten als maar kan met volmaakt gelukkige wezens, dan zou het nog steeds moeilijk te geloven zijn dat leven en geluk meer zijn dan een bijproduct van de macht die het universum gemaakt heeft.”

De fout in Lewis’ denken is hier een verwarring tussen kwantiteit en kwaliteit. Geen enkele gehalte aan kwantiteit kan iets van kwaliteit voortbrengen. Zes apen die miljoenen jaren lang op en neer springen op een typemachine zullen niet Hamlet of wat dan ook van schoonheid reproduceren. 

Het kostte Johannes Brahms 10 jaar om zijn eerste symfonie te produceren. De uitvoeringsduur ervan bedraagt één uur. Tien jaar bestaat uit 87.600 uur. Toch kan men Brahms’ Symfonie nr. 1 niet van de hand wijzen omdat er vooral tijd in werd gestoken en geen schoonheid werd geproduceerd. 

De vloer van de werkplaats van een beeldhouwer kan bezaaid zijn met marmersplinters terwijl zijn meesterwerk nog maar net begonnen is. Maar de hoeveelheid splinters op de vloer, ondanks het feit dat ze een stuk meer wegen dan het beeld, suggereert niet dat de kunstenaar in de eerste plaats geïnteresseerd is in het verzamelen daarvan.

Het feit dat het heelal voornamelijk uit ruimte bestaat, betekent niet dat menselijk leven een toevallig bijproduct is in een productie die bedoeld is voornamelijk uit ruimte te bestaan. Wetenschap zonder filosofie kan misleidend zijn. Het is niet onredelijk om te zeggen dat menselijk leven het eigenlijke doel is van het universum en dat alles wat geen leven is het podium vormt waarop het bestaat. Leven in welke vorm dan ook heeft, om zich te kunnen ontwikkelen, de zon, de maan en de sterren nodig. Een film kan jaren in de maak zijn en de gezamenlijke inspanningen vereisen van een producent, regisseur, scenarioschrijver, een cast van personages en ontelbare andere medewerkers. Het product is de reden voor de productie, ook al is het op een kleinere schaal.

Men zou kunnen zeggen dat het menselijk leven zo rijk en complex is, dat er eonen van tijd en een zo uitgestrekt universum als dit voor nodig zijn om het voort te brengen. Bovendien, omdat het menselijk leven een kwaliteit vertegenwoordigt die niet kan worden voortgebracht door louter kwantiteit, moet een superieur wezen, zoals God, in beeld worden gebracht. Tijd en ruimte vormen het toneel. Het leven zelf, vereist de Hand van God.

Existentialistisch filosoof Nikolai Berdjajev heeft erop gewezen dat het menselijk gezicht iets is dat lijkt door te schijnen vanuit een andere wereld. Dostojewski beweert dat de lach van kinderen een geschenk uit de hemel is. Liefde en schoonheid vinden hun weg naar het universum vanuit een ander rijk. We reiken niet naar de sterren, maar aan hen voorbij.

Argumenten voor atheïsme blijven meestal steken in het domein van het kwantitatieve. Kwantiteit is meetbaar; kwaliteit overstijgt meting. 

Atheïsme is niet alleen het niet kunnen geloven in God, maar het niet kunnen geloven in jezelf. Want we bezitten allemaal een kwaliteit waarvan de oorsprong niet in zuivere materie kan liggen. Het universum is enorm in vergelijking met de mens, maar de mens is het “riet”, om Pascal te citeren, dat kan denken. Hij is, in de woorden van Gerard Manley Hopkins, een “onsterfelijke diamant”.

Donald DeMarco – Donald DeMarco, Ph.D., is Senior Fellow van Human Life International. Hij is professor emeritus aan de St. Jerome’s University in Waterloo, Ontario, een adjunct-professor aan het Holy Apostles College in Cromwell, Connecticut, en een vaste columnist voor St. Austin Review. Zijn laatste werken, How to Remain Sane in a World That is Going Mad; Poetry that Enters the Mind and Warms the Heart; en How to Flourish in a Fallen World zijn verkrijgbaar via Amazon.com. Enkele van zijn recente geschriften zijn te vinden op Human Life International’s Truth and Charity Forum. Hij is de Catholic Civil Rights League ontvanger van 2015 van de prestigieuze Exner Award.

Bron: An Atheist’s Argument for Atheism| National Catholic Register (ncregister.com)

Keywoorden: Apologie | Atheïsme | C S Lewis | Donald de Marco | Dostojewski | Gerard Manley Hopkins | Het menselijk leven |  Nikolai Berdjajev | Onderscheid Kwantiteit en Kwaliteit | NCRegister | Universum | 

Wilt u meer lezen van ‘Donald DeMarco‘? Klik dan hier

Wilt u meer lezen over bijvoorbeeld ‘Atheïsme‘? Klik dan hier , of gebruik één van de andere ’tags’ boven- of onderaan dit artikel

230113 | [XLS000] |