Over het herontdekken van verwondering

De ziel van een kind hebben is essentieel voor het herstel van ons verloren gevoel voor verwondering.

Regis Martin; Blogs; 8 november 2022

Tijdens een recente vroege ochtendvlucht vanuit Pittsburgh naar Tampa sloeg ik vol verbazing gade hoe de oostelijke hemel, verlicht door de opkomende zon, explodeerde in kleuren van pure en stralende schoonheid. Zelfs de natuur zelf kon hiervoor uiteindelijk niet verantwoordelijk worden gehouden. Zeker, het licht dat door het raam naar binnen stroomde kwam onmiskenbaar van de buitenwereld, de natuur droeg als het ware haar beste kleuren voor het aanbreken van de dag. Maar God was in dit geval de echte kunstenaar, en zijn palet was deze prachtige wereld die hij alleen had gemaakt. In feite diezelfde ochtend kersvers opnieuw gemaakt, voor het genot van een paar honderd passagiers met slaperige ogen op weg naar Florida.

Plotseling schoten me een paar regels van Gerard Manley Hopkins te binnen, die ik graag met mijn medepassagier naast me had gedeeld als hij tenminste had gekeken. Het was de perfecte voetnoot bij het vertoonde buiten:

De wereld is geladen met Gods luister,

Die zal tevoorschijn vonken, als blinkend schijnsel uit geschudde gouden folie;

Die zwelt tot iets groots, als het druipend uitzweten van olie

Onder zwaar gewicht geperst.

Hij was natuurlijk niet de enige die niet keek. Het hele vliegtuig leek onverschillig voor het schouwspel. En waarom is dat? Waarom weigeren we te kijken? Omdat we al zo vaak een zonsopgang hebben gezien en de zoveelste niet verrassend vinden, zelfs saai? Onbewogen door constante herhaling, verlangen we naar iets nieuws. Dingen die we eenmaal gezien hebben, kunnen ons even versteld doen staan, maar als ze te vaak voorkomen, worden ze saai en verliezen we onze interesse. Zoals een vuurwerk dat veel te lang duurt.

Maar kinderen zijn helemaal niet zo. Mijn kleindochter, bijvoorbeeld, die net 3 jaar is geworden, komt ons vaak bezoeken, en zij schept er eindeloos genoegen in om met dezelfde blokken precies hetzelfde houten huis te bouwen dat even later in brand vliegt en waarvoor ik de brandweer moet bellen om het te blussen. En elke keer als ik doe alsof ik het nummer bel, moet ik ze er bij het bevestigen van hun brandslangen aan herinneren haar niet te besproeien, wat ze toch doen, en zo ben ik gedwongen de nepbrandweer steeds weer te vermanen.

Word ik er gek van? Natuurlijk wel. Maar dat komt omdat ik, zoals de meeste volwassenen, niet langer in een betoverde wereld leef, en dat is mijn verlies, niet het hare. Chesterton wist dat zeker en tijdens onze afdaling, terwijl de hemel nog steeds in brand stond door de ochtendzon, moest ik denken aan de passage uit Orthodoxie, dat indrukwekkende boek dat hij schreef voor zijn bekering, waarin hij het prachtigste licht laat schijnen op de grote waarheid over de zonsopkomst en de God die dat dag na dag laat gebeuren. Omdat ik meestal geen hele bibliotheken meeneem op reis, vond ik het pas nadat we geland waren. Het staat in het hoofdstuk “De ethiek van Elfland,” waar hij het perfect verwoordt. “Omdat kinderen een overvloedige vitaliteit hebben,” begint hij,

omdat ze in de geest vurig en vrij zijn, daarom willen ze dat dingen herhaald worden en onveranderd blijven. Ze zeggen altijd: ‘Nog een keer’; en de volwassene doet het nog eens tot hij bijna dood is. Want volwassen mensen zijn niet sterk genoeg om zich te verheugen in monotonie. Maar misschien is God sterk genoeg om zich te verheugen in monotonie. Het is mogelijk dat God elke ochtend tegen de zon zegt: “Nog een keer”; en elke avond: “Nog een keer” tegen de maan…

Wat een geweldige regel is dat. Een aansporing, eigenlijk, die God keer op keer aan zon en maan geeft om de hemelen op te starten. En in tegenstelling tot volwassenen die gek worden van de fratsen van kleine kinderen, wordt hij daar nooit moe van. Hoe komt dat? Omdat God, zegt Chesterton, “de eeuwige zin van de kindertijd heeft; want wij hebben gezondigd en zijn oud geworden, en onze Vader is jonger dan wij.”

Ik had bijna het woord zonde vervangen aan het eind van die zin, maar dan had ik het helemaal verkeerd gedaan. Want wij, het menselijk ras, waren ooit, in onze pre-gevallen staat, jonger dan de zonde. En God blijft natuurlijk oneindig veel jonger dan wij. Maar als het waar is, zoals de wijze dichter zegt: “In Adams zondeval hebben wij allen gezondigd”, dan is het alleen Maria die nu jonger dan de zonde kan worden geacht, zoals Georges Bernanos haar beschrijft in Dagboek van een dorpspastoor, een van de grote romans van katholiek Frankrijk.

De ziel van een kind hebben, met andere woorden, is essentieel voor het herstel van een gevoel voor verwondering. Het is een bewijs van leven, een bewijs van het tijdloze instinct dat we hebben om verbaasd, zelfs verbijsterd, te zijn over de werkelijkheid. “Dit wordt bewezen door het feit,” zegt Chesterton, “dat we als we heel jong zijn geen sprookjes nodig hebben: we hebben alleen verhalen nodig. Het gewone leven is interessant genoeg. Een kind van zeven is opgetogen als het te horen krijgt dat Tommy een deur opende en een draak zag. Maar een kind van drie is opgetogen als het te horen krijgt dat Tommy de deur opendeed.”

De meesten van ons moeten gewoon opnieuw leren de deur te openen. Hoe moeten we anders de grote wereld buiten zien, waar het feestmaal van het zijn ons wenkt? Wat uiteindelijk telt in een volledig menselijk leven, wat ons allen behoedt voor verschrompeling als zoveel oude pruimen, is de herontdekking van de verwondering. Want bij gebrek aan verwondering zullen we zeker verdorren en sterven. En zonder verwondering zal er nooit wijsheid zijn. Informatie, ja, maar geen wijsheid, die alleen kan komen van een geest die openstaat om te ontvangen, voor wie alle werkelijkheid een geschenk is. Niets anders zal ons in staat stellen ons te verheugen.

“Wie niet meer kan stilstaan om zich te verwonderen en in vervoering kan raken,” verklaarde Einstein, “is zo goed als dood; zijn ogen zijn gesloten.” Hij zal ze misschien nooit meer openen. Zelfs niet voor het wonder van een zonsopgang.

Regi’s Martin Regis Martin, S.T.D., is hoogleraar theologie en faculteitsmedewerker van het Veritas Center for Ethics in Public Life aan de Franciscaanse Universiteit van Steubenville, Ohio. Hij heeft een podcastserie bij In Search Of The Still Point en zijn laatste boek, Looking for Lazarus: A Preview of the Resurrection, verscheen in 2021.

Bron: On Rediscovering Wonder| National Catholic Register (ncregister.com)

Keywoorden:  | Einstein | Gerard Manley Hopkins | G.K. Chesterton | Informatie | Monotomie | Regis Martin | Schoonheid van de natuur | Verwondering | Wijsheid | Ziel | Ziel van een kind | Zonsopgang |    

Wilt u meer lezen of zien over ‘Verwondering‘ ? Klik dan hier.

Wilt u meer lezen over ‘Informatie’? Klik dan hier.

U kunt ook één van de andere ’tags’ gebruiken onder/bovenaan dit artikel of de algemene zoekfunctie van dit platform gebruiken, via het ‘vergrootglas’ icoontje rechtsbovenaan deze pagina. 

221110 | [XLS000] |