Terwijl het historische proces van het Vaticaan rond een Londense vastgoeddeal en beschuldigingen van corruptie voortduurt, is de vraag wat paus Franciscus zelf wist, door een verdachte in de rechtszaal aan de orde gesteld.

Andrea Gagliarducci – Vaticaanstad, 11 jul 2022 / 06:08 am

Ondervraagd op donderdag 7 juli, zei Fabrizio Tirabassi, een voormalige ambtenaar van het Staatssecretariaat, dat de paus het secretariaat toestemming had gegeven om een lening te vragen bij het Instituut voor Religieuze Werken, gewoonlijk aangeduid als de Vaticaanse Bank.

Het geld was bedoeld om de hypotheek af te betalen en het beheer over te nemen van het pand aan Sloane Avenue in de welvarende Londense wijk Knightsbridge.

De Italiaanse zakenman Tirabassi is een van de tien verdachten in het niet eerder vertoonde proces dat in juli 2021 begon. En hij was niet de enige die in de laatste hoorzitting werd gehoord.

De makelaar en zijn bedrijf

Na diens verhoor op donderdag ondervroeg de Vaticaanse openbare aanklager op vrijdag Nicola Squillace, de advocaat van een andere zakenman, Gianluigi Torzi.

Zowel Squillace als Torzi zijn ook verdachten in het proces, en beiden zijn beschuldigd van oplichting, fraude, verduistering, het witwassen van geld, en het witwassen van eigen geld. Torzi is ook beschuldigd van afpersing.

Vrijdag, tijdens de 24e en laatste zitting van het proces, hoorde de rechtbank van de advocaat van de makelaar over cruciale details van het contract dat het beheer overdroeg van het Londense luxegebouw vanuit Torzi’s eigen bedrijf, het in Luxemburg gevestigde Gutt SA.

Dit contract – eigenlijk een intentieovereenkomst – speelt een belangrijke rol in het proces: het helpt licht te werpen op een cruciaal hoofdstuk in de saga over hoe het Vaticaan aan een investering in Londen kwam, waarbij een in Luxemburg gevestigd bedrijf betrokken was. Een saga die, uitgerekend in het olierijke Afrikaanse land Angola, was begonnen.

Van Angola naar Londen, van Athena naar Gutt

In 2013 besloot het Staatssecretariaat om 200 miljoen euro (ongeveer 202 miljoen dollar) te investeren en onderzocht het de mogelijkheid om aandelen te kopen in een bedrijf in oliewinning in Angola met de naam Falcon Oil. Op voorstel van Credit Suisse, dat het fonds van het Staatssecretariaat beheerde, vertrouwde het Vaticaanse departement de deal toe aan de Italiaanse makelaar Raffaele Mincione.

In 2014 werd hij beschouwd als een expert in dit soort deals. Tegenwoordig is hij ook een andere gedaagde die voor het Vaticaan terechtstaat – en hij heeft krachtig geprotesteerd tegen elke bewering van onjuist handelen.

Om de Angola-operatie uit te voeren, richtte Mincione zijn eigen fonds op, Athena Capital genaamd, waarnaar het Vaticaan de som van 200 miljoen euro overmaakte. De Angola-transactie ging echter niet door en het Vaticaan stemde er mee in, dat via Mincione’s Athena-fonds de helft van het geld zou worden gebruikt voor de aankoop van aandelen in een luxe onroerendgoedproject in Londen. De andere helft was bestemd voor andere investeringen.

Vier jaar later, in 2018, besloot het Staatssecretariaat dat het de investering in Londen niet langer door Mincione wilde laten beheren. Het Vaticaan kocht de vastgoedaandelen opnieuw op en ze werden overgedragen aan het bedrijf Gutt SA van makelaar Gianluigi Torzi. 

Opmerkelijk: Torzi behield duizend aandelen voor zichzelf – de enige met stemrecht.

Pas na deze laatste wending van gebeurtenissen besloot het Staatssecretariaat directe controle te gaan uitoefenen op het luxueuze vastgoedproject: het Vaticaan ging Torzi’s aandelen opkopen – en dit is de context van de ondervragingen van zowel Tirabassi als Squillace tijdens de laatste rechtszitting.

Wie wist van het stemrecht?

Voor de rechtbank beweerde Tirabassi dat het Staatssecretariaat, en hij in het bijzonder, zich aanvankelijk niet realiseerden dat de aandelen die aan Torzi waren gegeven, de enige waren met stemrecht, waardoor Torzi feitelijk zeggenschap over het gebouw kreeg.

De advocaat van Torzi beweerde het tegendeel.

Squillace legde de rechtbank dia’s van zeven concept-contracten voor en zei dat hij hieraan had gewerkt om de investering van Athena naar Gutt te verplaatsen. Hij beweerde ook de kwestie van de aandelen te hebben aangekaart bij Tirabassi, die zou hebben geantwoord dat alles in orde was omdat het Staatssecretariaat andere, soortgelijke operaties kende.

Tirabassi’s verhoor in de rechtbank ging ook over een andere cruciale zaak: de hypotheek van de Londense vermogensbeheerder Cheyne Capital op het luxe pand.

Toen het Staatssecretariaat besloot de controle over het gebouw over te nemen in een kennelijke poging de investering te redden, werd het ook geconfronteerd met de hypotheeksom, die ongeveer 147 miljoen dollar bedroeg. Om deze betaling te kunnen voldoen, wendde het Staatssecretariaat zich tot de eigen “bank” van het Vaticaan, het Instituut voor de Werken der Religie (IOR) (Red.de Vaticaanse bank), voor een lening.

In feite tot de Sostituto (red.: waarnemer), aartsbisschop Edgar Pena Parra, dit was de voor de hand liggende stap, volgens Tirabassi in de rechtbank: “er was niets transparanter dan contact opnemen met je interne instituut.”

Des te verrassender dat deze stap niet succesvol was.

De lening die niet doorging

Voor de rechtbank zei Tirabassi dat de directeur-generaal van de IOR, Gianfranco Mammì, persoonlijk met paus Franciscus over de zaak had gesproken. Hij zei ook dat de paus de lening aan het Staatssecretariaat had goedgekeurd.

Uit andere documentatie blijkt dat kardinaal Pietro Parolin, de Vaticaanse staatssecretaris, tijdens vergaderingen duidelijk had gezegd dat hij de goedkeuring van de paus voor de lening had gehad. (Kardinaal Parolin is geen verdachte in het proces).

Volgens Tirabassi’s versie van de gebeurtenissen werd op 24 mei 2019 in een brief van de voorzitter van de IOR, Jean Baptiste de Franssu, de lening goedgekeurd en groen licht gegeven voor het geld dat naar het Staatssecretariaat ging.

Maar slechts drie dagen later veranderde het groene licht in rood: Tirabassi zei dat de eigen waakhond van het Vaticaan, de Financiële Informatie Autoriteit (ASIF), de lening had geblokkeerd en in plaats daarvan toestemming had gegeven voor een herzien plan van het Staatssecretariaat om het gebouw te verwerven.

De waakhond en het pauselijk besluit

De ASIF wisselde informatie uit met buitenlandse ambtgenoten toen zij een melding van verdachte transacties ontving van het Staatssecretariaat.

Aangezien het haar taak is ook toezicht te houden op de IOR, was het duidelijk dat de ASIF de geldstromen zou blijven volgen.

Men zou zelfs kunnen denken dat de door de paus toegestane procedure, gezien ook de onderzoeken die daarop volgden, het werk van de waakhond in feite belemmerde. Deze vraag zal waarschijnlijk in de loop van de hoorzittingen worden onderzocht, en zo ja, in de context van de verschillende gezichtspunten die Tirabassi enerzijds en Squillace anderzijds tijdens de laatste hoorzittingen in het proces naar voren hebben gebracht: Tirabassi beweerde te zijn gedupeerd door Squillace en Torzi, en Squillace heeft steeds beweerd continue informatie te hebben gegeven.

Tirabassi heeft nog een ander punt aan de orde gesteld in verband met de besluitvormingsprocessen in het Vaticaan, namelijk de kwestie van monseigneur Alberto Perlasca, destijds bestuurshoofd van het Staatssecretariaat, die overeenkomsten ondertekende waarvoor hij niet tekenbevoegd was.

Tirabassi sprak over de wens van de monseigneur om problemen zelf in handen te nemen om te voorkomen dat superieuren hierbij betrokken zouden raken. Hij zei ook dat hij zelf afstand nam van Perlasca toen hij zich realiseerde dat Perlasca’s gedrag mogelijk schadelijk was.

Anderzijds benadrukte Squillace dat hij altijd had gedacht dat Perlasca zou kunnen tekenen, vooral de eerste overeenkomst. Deze zogenaamde kaderovereenkomst bevatte geen verplichtingen, maar slechts wederzijds toegezegde inspanningen, met een ontbindingsclausule na afloop. “De Heilige Stoel kon zich op elk moment uit die overeenkomst terugtrekken”, zei hij.

Tijdens de hoorzitting zei Tirabassi dat Perlasca “zeer vastbesloten was om de leiding aan Torzi te geven.”

Hoe het proces verder gaat

De verhoren zullen op 14 en 15 juli worden voortgezet. Daarna wordt het proces hervat in september, met drie opeenvolgende hoorzittingen, die om de twee weken staan ingepland– en mogelijk met de eerste getuigen.

De voorzitter van de rechtbank Giuseppe Pignatone heeft gesproken over 200 getuigen, maar velen van hen zullen mogelijk niet worden opgeroepen vanwege de ontwikkelingen tot nu toe.

Terwijl het huidige Vaticaanse proces draait om de investering van het Staatssecretariaat in Londens onroerend goed en de tien verdachten, zijn er ook ten minste twee andere onderzoekslijnen: de donatie van het Staatssecretariaat aan Caritas in het thuisbisdom van kardinaal Angelo Becciu, en het consultantcontract dat zou zijn gegeven aan de vermeende deskundige m.b.t. geheime diensten Cecilia Marogna.

Andrea Gagliarducci is een Italiaanse journalist voor Catholic News Agency en Vaticaan analist voor ACI Stampa. Hij is een medewerker van de National Catholic Register. @andygag

Keywoorden: | Aartsbisschop Edgar Pena Parra | Andrea Gagliarducci | Cecilia Marogna | CNAgency | Fabrizio Tirabassi | Financiële Informatie Autoriteit van het Vaticaan (ASIF) | Gianfranco Mammì | Gianluigi Torzi | Kardinaal Giovanni Angelo Becciu | Kardinaal Pietro Parolin | Londense vastgoed deal |Mgr. Alberto Perlasca | Paus Franciscus | Raffaele Mincione | Vaticaan | Vaticaanse Bank |

Bron: Defendant in Vatican trial claims Pope Francis knew all about the London property deal

 

Als u meer wilt lezen of horen over bijvoorbeeld deze ‘Londense vastgoed deal’ ? klik dan hier, of gebruik een van de tags bovenaan dit artikel 

220712 | [XLS000]