Wat gebeurde er werkelijk op het Eucharistisch Congres in Boedapest?

COMMENTAAR: Een prachtig evenement, dat hoop gaf aan honderdduizenden pelgrims in het hart van het geseculariseerde Europa, werd helaas door velen voor het voetlicht gebracht als een “liberale” paus die een “onliberale” premier ontmoette.

Peter Heltai; Commentaren; September 21, 2021

Het is een week geleden dat het pauselijke vliegtuig landde op Hongaarse bodem en paus Franciscus naar Boedapest bracht, waar hij de afsluitende mis van het 52e Internationale Eucharistische Congres vierde.

Als men echter naar de berichtgeving over het congres keek, waren veel ogen van de mainstream pers gericht op de ontmoeting van de “liberale” paus Franciscus met de “onliberale” Hongaarse premier Viktor Orbán.

Dit resulteerde in een ongelukkige politisering van een prachtig evenement, dat hoop gaf aan honderdduizenden pelgrims in het hart van een geseculariseerd Europees continent.

Zoals altijd waren de antichristelijke mainstream media, en hun promotors, zeer creatief in het vinden van manieren om de aandacht af te leiden van wat er werkelijk gebeurde tijdens het Congres, en tussen de leider van de katholieke kerk en de leider van een nieuw “Europees christelijk politiek blok”. Zij hadden verschillende redenen voor deze manipulatie, aangezien geen van beide gebeurtenissen in het door hen gewenste verhaal past. Laten we eens kijken waarom.

‘Goulash communisme’

Dit jaar was het in feite de tweede keer, dat Hongarije een Eucharistisch Congres organiseerde. Het eerste werd gehouden aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, in 1938. Het 34e Eucharistisch Congres in Boedapest zou een van de laatste publieke uitingen van het Europese christendom zijn, vóór het begin van een zeer duister tijdperk van vervolging, onderdrukking en ontbering. De plannenmakers hadden er weinig benul van, dat de herinnering aan die dagen als hoop zou dienen voor de gelovigen, gedurende hun lijden onder de nazi-bezetting of de wrede Sovjet-communistische onderdrukking daarna.

Historische figuren als kardinaal József Mindszenty, gesterkt door de ervaring van het Congres van 1938, zijn sindsdien deel gaan uitmaken van het gezamenlijke geheugen van het land. De organisatoren van het meest recente congres, dat als gevolg van de pandemie een jaar moest worden uitgesteld, wisten dus dat er een zeer belangrijke erfenis op het spel stond. Niet alleen bood dit Congres een enorme kans om de gelovigen te versterken, het kon ook aantonen, dat het katholicisme in Hongarije niet alleen een glanzend verleden, maar ook een hoopvolle toekomst heeft. Degenen die het geluk hadden aanwezig te zijn bij de kaarsenprocessie op 11 september, of bij de pauselijke mis de dag erna, twijfelden er niet aan dat het congres, zoals een Amerikaanse pelgrim opmerkte, “in die hoedanigheid getuigde van de wedergeboorte van Hongarije en het voortbestaan van het geloof”.

Deze “wedergeboorte” is van vitaal belang, omdat, ondanks de huidige politieke retoriek, het met de religiositeit in Hongarije niet beduidend beter is gesteld dan in het Westen. Er liggen verschillende redenen aan deze realiteit ten grondslag. De eerste ligt in de ervaring van Hongarije met het “Goulash-communisme”.

Nadat Hongaarse vrijheidsstrijders, in 1956, in opstand waren gekomen tegen het communisme, veranderde het Hongaarse regime van tactiek. In plaats van de harde onderdrukking die het voorheen toepaste, streefde het “hervormde” regime naar compromissen in ruil voor economische voordelen.

Door het relatief ruime aanbod van reizen en economische mogelijkheden, en de versoepeling van de openlijke ideologische onderdrukking, kwam Hongarije bekend te staan als de “gelukkigste barak” in het Sovjet-blok. Dit leidde tot een tragische paradox: in landen als Polen of Roemenië, waar de politieke systemen het christendom bleven vervolgen, groeide het verzet, terwijl in Hongarije het schijnbaar tolerantere “Goulash-communisme” het verzet tegen het regime en het politieke systeem deed verzwakken.

Hoewel de Kerk na de regimewisseling een opleving doormaakte, bleef zij door de 45 jaar durende afscheiding achter het IJzeren Gordijn achter bij de nieuwste uitdagingen in de wereld. Het belangrijkste was, dat zij niet inzag dat haar toekomst in de steden lag en niet in de oude structuur van het parochiesysteem op het platteland.

Het Eucharistisch Congres van dit jaar betekende echter een opmerkelijke stap in dit bewustwordingsproces, omdat iedereen kon zien dat, hoewel een groot deel van de deelnemers van het platteland kwam, de organisatie en de meest dynamische (ook jongste) gemeenschappen om het evenement te promoten en uit te voeren, stedelijk waren.

Paus Franciscus en Viktor Orbán

Aangezien de regering-Orbán er prat op gaat het christelijke erfgoed van Hongarije en het Westen te beschermen tegen de waanzin van het ongebreidelde progressivisme, zou het ongelooflijk zijn geweest als zij niet had gelobbyd voor, en steun had gegeven aan, een dergelijke gebeurtenis. In feite zou het moeilijk zijn een regering in Europa te vinden die katholieke waarden meer steunt dan de Hongaarse regering. Hoewel de politiek beschavings- en culturele vraagstukken altijd vanuit een ander perspectief zal benaderen dan de katholieke kerk, zijn zij erin geslaagd een gemeenschappelijke basis te vinden op gebieden als het versterken van grote gezinnen door de jeugd aan te moedigen (met duurzame financiële middelen) om meer kinderen te krijgen, het helpen van vervolgde christenen, en het gesprek gaande houden over de christelijke wortels van Europa.

Maar omdat de Hongaarse regering sterk gekant is tegen massamigratie, verwachtten velen een botsing tussen Orbán en de Latijns-Amerikaanse paus, die bekend staat om zijn aansporingen aan westerse leiders om hun grenzen open te stellen voor immigranten.

Tot grote teleurstelling van de pers bleef deze confrontatie uit. Het zou uren duren om een lijst samen te stellen van die “onbevooroordeelde” artikelen die aanvankelijk twijfelden aan het pauselijk bezoek, vervolgens zeiden dat de Heilige Vader Orbán niet zou ontmoeten, en tenslotte de lezer verzekerden, dat de paus dan zeker met “misdadigers” als Orbán de strijd zou aangaan.

Het verhaal ging zelfs zo ver, dat de lengte van het bezoek (paus Franciscus was slechts zeven uur in Hongarije, terwijl hij drie dagen in Slowakije was) werd voorgesteld als een pauselijk signaal aan de “populisten” van Hongarije.

Wat werkelijk gebeurde tijdens het congres contrasteerde met die voorspellingen. De ontmoeting tussen paus Franciscus (vergezeld door kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris van het Vaticaan, en aartsbisschop Paul Gallagher, de secretaris voor de betrekkingen met staten) en de politieke leiding van Hongarije, duurde langer dan verwacht in een “hartelijke sfeer“. Later onthulden beide partijen dat ze vooral spraken over ecologie en het pro-natale beleid van Hongarije.

Bij zijn terugkeer naar Rome sprak paus Franciscus met de pers en sprak hij zijn waardering uit voor het Hongaarse gezinsbeleid en het behoud van de natuur, terwijl hij toegaf dat het onderwerp migratie helemaal niet aan de orde is geweest. Hij verduidelijkte ook, dat de beknoptheid van zijn bezoek aan Boedapest alleen te wijten was aan logistieke redenen, waardoor alle twijfels over de vraag of het een politiek signaal was, werden weggenomen.

Tijdens de tweede helft van de persconferentie sprak hij over de EU als “gedroomd door Schuman, Adenauer, De Gasperi” en dat sommige belangen “de EU proberen te gebruiken voor ideologische kolonisatie en dit is niet goed.” Deze uitspraken liggen, tot groot verdriet van de pers, heel dicht bij de uitspraken van Orbán die zo vaak de woede opwekken van de politieke elite van Europa.

Mogelijke terugkeer van het christendom

Als migratie al werd genoemd, kwam dat door Orbáns geschenk aan de paus, een kopie van een brief uit 1243 van de Hongaarse koning Bela IV aan paus Innocentius IV. In deze brief schreef koning Bela IV aan de paus, dat hij de vestingen langs de Donau in Hongarije zou versterken in voorbereiding op een Mongoolse invasie. Bela IV, een lid van de Arpad dynastie die het christendom naar de Hongaren bracht, vertegenwoordigt geen opstandige tegenpool van het pausdom.

Stefanus I, de eerste christelijke koning van de Arpad-dynastie, ontving de heilige kroon van Hongarije van paus Silvester II en droeg het land op aan de Maagd Maria, en wijdde zo Hongarije toe aan een politiek en cultureel verbond met het Westen.

Bela’s boodschap aan paus Innocentius was er een van ernstige broederlijke bezorgdheid (een bezorgdheid die terecht bleek toen de Mongolen tot in Duitsland kwamen en Hongarije verwoestten tot op punt van uitroeiing). Het geeft de erkenning weer van het feit, dat Hongarije en Rome tot dezelfde wereld behoren en hetzelfde doel dienen, zij het in verschillende posities. Na de verwoestende invasie was het koning Bela die het land weer opbouwde en de titel van “tweede stichter van Hongarije” kreeg. Het is geen toeval, dat zijn standbeeld achter het grote altaar van het Eucharistisch Congres stond, waar paus Franciscus de mis opdroeg.

In deze onzekere tijden kunnen dergelijke allianties echte bescherming bieden tegen de nieuwe vormen van invasie waar paus Franciscus over sprak. Het Eucharistisch Congres van Boedapest gaf niet alleen hoop aan katholieken, maar aan iedereen die wil, dat Europa is wat het altijd is geweest: een continent dat niet alleen wordt gekenmerkt door ontdekkingsdrift, innovatie en openheid, maar ook door pelgrimage, processie en gebed.

Péter Heltai

Péter Heltai is een journalist en podcast host, vanuit Boedapest. Hij is redacteur van het digitale tijdschrift en gastheer van de podcasts van het Mathias Corvinus Collegium. Zijn artikelen verschijnen regelmatig in verschillende Hongaarse en internationale kranten.

Bron: https://www.ncregister.com/commentaries/what-really-happened-at-the-eucharistic-congress-in-budapest

Keywoorden: | Goulash-communisme | Hongaarse Katholieke kerk | Hongaarse koning Bela IV| Internationaal Eucharistisch Congres Boedapest | NCRegister | paus Innocentius IV | Regering-Orbán | Pelgrimage, Processie en Gebed|