ACI Digitaal, 17 aug 2023 / 09:32 am
De lange dominantie van bevrijdingstheologie ligt aan de basis van de neergang van het katholicisme in Brazilië, volgens broeder Clodovis Boff.
Tot 2007 was de monnik een belangrijke theoloog van de bevrijdingstheologie, hoewel niet zo beroemd als zijn broer Leonardo, een voormalig katholiek priester die een van de oprichters is van de beweging, die in de jaren ’70 populair werd en vrijheid van armoede en onderdrukking benadrukte als de sleutel tot verlossing.
Daarna, in een beweging die hem van zijn beroemde broer vervreemdde, publiceerde Clodovis Boff het artikel “Bevrijdingstheologie en terugkeer naar grondbeginselen”, waarin hij bevrijdingstheologen ervan beschuldigde de armen tot het centrum van de theologie te maken in plaats van Jezus Christus.
Nu heeft Boff een boek geschreven waarin hij de Latijns-Amerikaanse katholieke kerk oproept om opnieuw Christus tot het centrum te maken.
“Het is noodzakelijk dat de Kerk opnieuw de nadruk legt op Christus als priester, als meester en Heer, en niet alleen op de strijd tegen armoede en de klimaatcrisis,” zei hij bij de lancering van het boek “De crisis in de katholieke kerk en de bevrijdingstheologie,” geschreven in samenwerking met father Leonardo Rasera en onlangs uitgegeven door Ecclesiae.
“Dit zijn belangrijke kwesties, maar zonder te drinken van Christus, die de bron is, droogt alles op, sterft alles,” zei Boff.
In de late jaren zestig, toen de bevrijdingstheologie begon aan haar lange overheersing van het religieuze denken in Brazilië, was meer dan 90% van de Brazilianen katholiek.
Sindsdien is het percentage katholieken in de Braziliaanse bevolking gedaald tot 51%.
Bovendien gaan Braziliaanse katholieken zeer weinig naar de kerk. Uit een onderzoek dat vorig jaar werd uitgevoerd door het Center for Applied Research in the Apostolate (CARA) van de Georgetown University in 36 landen, bleek dat slechts 8% van de Braziliaanse katholieken op zondag naar de mis gaat. Dit percentage was het op twee na laagste van de onderzochte landen. Voor Boff en Rasera is de afname in kerkbezoek te wijten aan het feit dat het geloofsgoed niet wordt doorgegeven.
Met bevrijdingstheologie wordt “het geloof geïnstrumentaliseerd in termen van de armen”, schrijft Boff in het boek. “Men vervalt in utilitarisme of functionalisme in relatie tot het Woord van God en tot theologie in het algemeen,” vervolgt hij.
Hij zegt dat bevrijdingstheologie “zich beroept op ideeën als ‘marges van genadegaven’ en ‘eschatologische reserve’ om haar respect voor de transcendentie van het geloof te bevestigen. In feite is het deel van de transcendentie in deze theologie het kleinste en minst relevante deel, het ‘leeuwendeel’ valt, zoals altijd, toe aan de ‘bevrijdende lezing’ van het geloof.”
Volgens de broeder leidt dit veel katholieken naar het protestantisme, esoterie, neoheidendom en zelfs satanisme.
“Verre van verdwenen te zijn, het zou absurd zijn om dat te zeggen, blijft het geloof in Christus een referentie voor de Kerk,” zei de broeder bij de lancering van zijn boek waarin hij sprak over het thema “De crisis in de katholieke kerk: gebrek aan geloof, ideologieën en wereldsheid”.
“Maar de beslissende vraag is of het geloof in Christus je centrale, belangrijkste, bepalende referentie is,” zei hij. “Het gaat er niet om dat de Kerk de centrale positie van Christus alleen in formele en theoretische termen bevestigt, maar dat ze dit existentieel en operationeel bevestigt, als het kloppend hart van al haar leven en handelen,” zei de broeder.
“Doctrinair het primaat van Christus in de Kerk bevestigen kost weinig,” zei hij.
“Echter, op een existentiële manier bevestigen dat Christus het absolute centrum van de Kerk is, kost veel: het kost het hart en de ziel, zo het zelfs geen tranen en misschien bloed kost,” zei hij.
In zijn boek bespreekt Clodovis hoe hij samenwerkte met voorstanders van bevrijdingstheologie tijdens de pontificaten van paus Johannes Paulus II en paus Benedictus XVI.
Voor hem is het noodzakelijk dat de bevrijdingstheologie opnieuw wordt doordacht met Christus in het middelpunt en niet de armen, om “tijdig, nuttig en noodzakelijk” te zijn, zoals Johannes Paulus II zei in zijn brief aan de Braziliaanse bisschoppen in 1986.
Dit verhaal werd voor het eerst gepubliceerd door ACI Digital, CNA’s Portugeestalige nieuwspartner.Het is vertaald en bewerkt door CNA.
Marcelo Musa Cavallari
Marcelo Musa Cavallari is ACI Digital’s hoofdredacteur.
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
