Een eeuw na de bekering van de wereldberoemde Nobelprijswinnares en haar daaropvolgende vurige gebeden voor Noorse roepingen, is Mathias Ledum de eerste man uit haar thuisparochie die de Heilige Wijdingen krijgt toegediend.

Door Bénédicte Cedergren; Wereld; 11 juli 2024

OSLO – Na vijf jaar studie en priesterlijke vorming in Rome werd Mathias Bruno Ledum op het hoogfeest van Petrus en Paulus tot tijdelijk diaken gewijd in de kathedraal van H.Olav in Noorwegen.

Opgegroeid in een klein dorp in het Gudbrandsdal in centraal Noorwegen met een Noorse vader Filippijnse moeder, kende diaken Ledum, zoals de meeste Noren, Sigrid Undset (1882-1949), het meest bekend om haar trilogie Kristin Lavransdatter over het leven in Noorwegen in de Middeleeuwen.

Wat hij zich echter pas veel later realiseerde, was dat elk van hun wegen naar de katholieke Kerk op de een of andere manier onlosmakelijk met elkaar verbonden leken.

“Tijdens mijn eerste jaar in het seminarie, toen ik pastoraal werk deed in Oslo,” vertelt de pas gewijde diaken aan het Register, “kwam er een vrouw naar me toe en vroeg: ’Is jouw achternaam niet Ledum? Volgens mij gebruikt Sigrid Undset die naam in een van haar boeken.’”

Niet gelovend dat zijn familie genoemd zou worden door de beroemde Noorse schrijfster en katholieke bekeerlinge, ondanks hun geografische nabijheid – Undset woonde slechts 18 mijl van de familie van diaken Ledum vandaan – verwierp de jonge seminarist het idee van enig verband.

“Maar een week nadat ik haar had ontmoet, stuurde de dame me een bericht waarin stond dat mijn familienaam wel degelijk werd genoemd in het tweede deel van Het brandende braambos, het tweede deel van Undsets roman Witte orchideeën, waarin de bekering van de auteur wordt beschreven aan de hand van een fictief personage, Paul Selmer.”

Na wat onderzoek bevestigde diaken Ledum dat zowel zijn familie als hun berghut werden genoemd in verschillende biografische en fictieve werken van Undset, zoals Gelukkige tijden in Noorwegen. Ze had niet alleen over hen geschreven, maar Undset had zijn familie ook persoonlijk gekend.

Sigrid Undset aan het werk (Foto: Nasjonalbiblioteket/Public Domain)

‘Er is niets Noorser dan katholiek zijn’

Haar biografische boeken “zijn gebaseerd op haar eigen ervaringen met het geloof leren kennen en andere katholieken ontmoeten in het buitenland,” legde diaken Ledum uit, waarbij hij opmerkte dat Rome een zeer belangrijke stad voor haar was in haar schrijfcarrière. Daar zag de in lutheranisme geboren schrijfster hoe “bruisend en levendig het katholieke geloof was, hoe het deel uitmaakte van het dagelijkse leven van de mensen, vergeleken met het lutherse Noorwegen”, waar, voegde hij eraan toe, mensen één keer per jaar met Kerstmis of Pasen naar een dienst gingen.

Na haar bekering in 1924 – een gebeurtenis die in die tijd zowel sensationeel als aanstootgevend was – “werd Undset meteen een enorme apologeet,” vertelde diaken Ledum. “In veel opzichten werd ze de Noorse G.K. Chesterton, omdat ze haar carrière en geschriften gebruikte om het Noorse publiek kennis te laten maken met het katholieke geloof en te laten zien dat er geen tegenstelling is tussen Noors en katholiek zijn.”

Sigrid Undset in haar huis (Foto: Anders Beer Wilse, Nationale Bibliotheek van Noorwegen )

Omdat er in die tijd geen katholieke priesters waren in Lillehammer, de geboorteplaats van Undset, liet ze onder andere een Franse dominicaan uit Oslo naar haar huis komen om de mis op te dragen. Undset, die al snel een Dominicanes van de Derde Orde werd, nodigde iedereen die de mis wilde bijwonen bij haar thuis uit.

Foto van een misviering in het huis van Mathea Baadstø, tegenwoordig een rustoord in Tretten. De foto hangt daar nog steeds.(Foto: Foto door Mathias Bruno Ledum)

“Sigrid reisde ook naar Tretten, mijn geboorteplaats,” voegde diaken Ledum eraan toe, ”waar haar meter Mathea Baadstø woonde, de enige katholiek in Tretten, om de mis bij te wonen.

“Tegenwoordig is het een rustoord langs de weg, maar als je binnengaat in wat vroeger de kapel was waar Sigrid in Tretten de mis bijwoonde met Mathea, hangen er nog steeds foto’s van Sigrid aan de muren, van de mis die in de houten hut werd opgedragen, van brieven aan Mathea en foto’s van priesters en bisschoppen.”

“Het is te gek om te bedenken dat het katholicisme in mijn geboorteplaats al die tijd voor mijn neus heeft gestaan, maar dat het 23 jaar heeft geduurd voordat ik het ontdekte.”

“Sigrid heeft altijd mijn interesse in alles wat katholiek is gevoed,” voegde diaken Ledum eraan toe. “Ze was Noors, net als ik; ze kreeg haar intellectuele vorming van de Dominicanen, net als ik aan het Angelicum in Rome; en ze gebruikte de media om te evangeliseren – wat ik ook probeer te doen

via sociale media – om het geloof bekend te maken bij de Noren en te laten zien dat het niet iets buitenlands is, maar dat er niets Noorser is dan katholiek te zijn.”

Een vrucht van Sigrid Undsets gebeden

“Sigrid betekent veel voor het Noorse katholicisme,” vertelde bisschop Bernt Eidsvig van Oslo aan het Register. “Ze ontving de Nobelprijs voor Literatuur in 1928, wat een zeer moeilijke tijd was voor de Kerk in Noorwegen, met veel anti-katholieke propaganda.”

“Sigrid – een wereldberoemde Noorse vrouw, die door eigen overtuigingen tot de Kerk was gekomen – schrijft dapper tegen deze anti-katholieke beweging. Ze stort zich in het debat en blijft de Kerk trouw.”

“Ze schreef werkelijk briljante dingen,” voegde de Noorse bisschop eraan toe, ”zonder voorbehoud of twijfel, die je niet kunt lezen terwijl je tegelijkertijd het katholicisme verwerpt of er neutraal tegenover blijft staan.”

Undset richtte ook een gebedsgroep op, genaamd ‘St. Eystein’s Association’, om te bidden voor Noorse roepingen tot het priesterschap. “Hoewel het geen grote beweging werd,” legde bisschop Eidsvig uit, ”droeg het toch bij aan iets heel goeds.” De heilige Eystein was aartsbisschop van Nidaros in het noorden van Noorwegen van 1161 tot zijn dood in 1188. Als academicus en persoonlijke vriend van Thomas Becket probeerde hij de banden tussen Rome en de katholieke Kerk in Noorwegen te versterken, waar hij regelmatig gemeenschappen van Augustijner kanunniken stichtte en de kathedraal van Nidaros herbouwde om de devotie tot de heilige Olav te bevorderen.

“Toen ik in januari 1980 met mijn priesterstudie begon, was ik de eerste seminarist in 10 jaar. Nu, inclusief Mathias, hebben we negen seminaristen,” zei bisschop Eidsvig, die in 2006 het eerste katholieke seminarie van Noorwegen heeft gesticht.

“Hij koos ervoor om het seminarie naar H.Eystein te vernoemen, hoewel het misschien meer voor de hand had gelegen om het naar H.Olav te vernoemen, de beschermheilige van Noorwegen”, aldus diaken Ledum. “Hij wilde een verband leggen met Sigrid Undset en haar onophoudelijke gebeden voor roepingen.

“We zien haar als een van de beschermheiligen van ons seminarie en ik weet zeker dat ze nog steeds veel voor Noorwegen bidt. Hopelijk is ze blij dat iemand uit haar thuisparochie eindelijk de roep heeft gehoord,” voegde Ledum eraan toe. “Het is waanzinnig om te bedenken dat Sigrid Undset in zekere zin voor mijn roeping heeft gebeden.”

Mathias Bruno Ledum ligt uitgestrekt op de grond tijdens de Litanie der Heiligen bij zijn wijding tot diaken in de H.Olav kathedraal in Oslo.(Foto: EWTN News)

Gretigheid om te dienen

Na vijf jaar van filosofische en theologische studies in Rome, werd Ledum tot diaken gewijd op het hoogfeest van de heilige Petrus en Paulus – gekleed in de dalmatiek (lange tuniek voor diakenen, red.) die hoort bij een reeks misgewaden die Undset in 1930 had geschonken aan de katholieke kapel in Stiklestad, voor het 900ste jubileum van het martelaarschap van de heilige Olav.

“Na vijf jaar in de Eeuwige Stad te hebben doorgebracht, kon het nauwelijks passender zijn dan op hun feestdag gewijd te worden,” zei Ledum, “en om een stukje Rome mee naar huis te nemen naar Noorwegen.”

Doordat leraren van de basisschool, jeugdvrienden uit zijn dorp, catechisten, vrienden van de universiteit, priesters, broeders, seminaristen en vrienden uit verschillende landen, evenals familieleden uit Noorwegen en de Filippijnen de mis bijwoonden, was er nauwelijks nog plaats over om te staan in de kathedraal van H. Olav toen de mis begon.

“Ik ben erg onder de indruk van al onze seminaristen, inclusief Mathias,” vertelde bisschop Eidsvig aan het Register. “Mathias heeft sterke pastorale en liturgische instincten. Hij is een heel vriendelijk persoon, gemakkelijk om mee te praten en krijgt de aandacht die hij verdient vanwege de persoon die hij is.”

Mathias Bruno Ledum ontvangt het evangelie van bisschop Bernt Eidsvig tijdens zijn eerste mis als diaken.(Foto: EWTN News)

“Als je iemand als Mathias diaken ziet worden, zou ik het heel vreemd vinden als er geen mensen zouden zijn die hopen te zijn zoals hij, in zijn dienstbaarheid aan anderen. Ik mag graag denken dat hij veel anderen inspireert, en ik zie dat hij een grote indruk achterlaat op de jonge misdienaars.”

Nadenkend over de vele veranderingen die zijn wijding met zich meebrengt, kijkt Mathias met vreugde en enthousiasme naar het dienen als diaken in Noorwegen, waar katholieken 3,5% van de bevolking uitmaken.

“Het evangelie lezen in de mis, preken, dopen, echtparen trouwen, huizen zegenen. … Dit zijn dingen waar ik al naar uitkeek lang voordat ik naar het seminarie ging, dus het zal een groot geschenk zijn om eindelijk de Kerk en de gelovigen op een nog concretere manier te kunnen dienen door het toedienen van sacramenten en sacramentalia, diaconaal werk en prediking.”

Diaken Ledum in gebed (Foto: EWTN Nieuws)

Het vervullen van de diepste verlangens van onze harten

“In het afgelopen jaar,” voegde de pas gewijde diaken eraan toe, ”ben ik er steeds meer aan herinnerd dat het niet om mij gaat. Het priesterschap is niet iets dat van mij is of waar ik recht op heb. Het is echt een groot geschenk, dat ik nooit kan verdienen.”

“Zoals bisschop Bernt ons vaak herinnert,” voegde diaken Ledum eraan toe, ”kunnen roepingen alleen de vrucht zijn van gebed. Op mijn eigen reis was er veel gebed voor nodig, zowel van mijzelf als van anderen die gebeden hebben dat ik mijn roeping mocht volgen.”

“Drie jaar nadat mijn moeder overleed, ontdekte ik dat ze haar hele leven lang in stilte had gebeden voor mijn mogelijke roeping tot het priesterschap, zonder het ooit tegen mij te zeggen. Ik ben haar eeuwig dankbaar voor haar gebeden en ik geloof dat ze nu net zo vurig voor me blijft bidden en juichen.”

Mathias Bruno Ledum gekleed met de kerkelijke gewaden die Sigrid Undset schonk aan de katholieke kerk in Noorwegen.(Foto: EWTN News)

Het leven van Mathias, die opgroeide met de droom om drummer in een metalband of professioneel skateboarder te worden, heeft nu voorgoed een nieuwe wending genomen.

Geïnspireerd door de vele priesters die hij ontmoette – zowel in Noorwegen als in het buitenland – die uit vrije wil alle geneugten en gemakken van het leven hadden opgegeven, maar die toch “een diepe, oprechte vreugde en vrede” leken te hebben, wil diaken Ledum graag in hun voetsporen treden. Hij zal op 28 juni 2025 tot priester worden gewijd.

“Ik ben ervan overtuigd dat God ons alleen roept tot iets dat het diepste verlangen van ons hart zal vervullen. Het onderscheidingsproces moet zich richten op de vraag of er overeenstemming is tussen iemands persoonlijke wil en Zijn wil.”

“Aan de vooravond van deze zes jaar durende ‘verbintenis’ met de Kerk,” voegde diaken Ledum eraan toe, ”voel ik me zelfverzekerd, kalm, gretig en in vrede om te zeggen dat mijn hart ernaar blijft verlangen om volledig aan Hem toegewijd te zijn. Ik kan niet anders dan gehoor geven aan zijn oproep om in deze speciale, intieme verbintenis met hem te zijn als zijn priester.”

Bénédicte Cedergren

Bénédicte Cedergren is Associate Producer voor EWTN News Nightly. Ze is Zweeds-Frans en groeide op in Stockholm. Nadat ze afstudeerde aan de Universiteit van Stockholm met een graad in Journalistiek, verhuisde Bénédicte naar Rome waar ze een graad in Filosofie behaalde aan de Pauselijke Universiteit van Sint-Thomas van Aquino. Ze zingt ook gewijde muziek en werkt als fotografe. Gepassioneerd om de waarheid en schoonheid van het katholieke geloof te verspreiden, deelt Bénédicte graag de getuigenissen van anderen en schrijft ze verhalen die boeien en inspireren.

Bron: https://www.ncregister.com/features/100-years-after-sigrid-undsets-conversion-first-vocation-norway

Vertaling: EWTN Lage Landen (HR)